مجله نوجوان 50 صفحه 16

سوژه طلایی خاک چگونه پدید می آید؟ اگر سطح زمین از خاک پوشیده نبود. بشر هم نابود می شد. بی خاک، گیاهان نمی توانند رشد کنند و در این صورت، انسان و سایر حیوانات، حتما بی غذا می مانند. خاک قسمتی از سطح زمین است که نرم و پودر مانند است و در آن گیاهان، رشد می کنند. خاک از تکه های بسیار ریز سنگها، گیاهان پوسیده و مواد حیوانی پدید آمده است. تکه ها یا ذرات سنگها روزی قسمتی از صخره های بزرگتر بودند. مواد گیاهی و حیوانی هم از بدن جانور و گیاهان پدید آمده اند. سنگ آنقدر سخت نیست که نتواند به قطعات کوچکتر تقسیم شود. فرو ریختن و خراب شدن سنگ که پوسیدگی سنگها خوانده می شود همیشه ادامه دارد و به راههای گوناگون رخ می دهد. یخچالها که همان یخهای بزرگ شناورند، توده های بزرگی از سنگها را از پیشاپیش خود می رانند و همین امر سبب ساییدگی و ریزش آنها می شود. آّ بر اثر مواد شیمیایی که در بر دارد. برخی سنگها را می ساید. تغییر درجه حرارت نیز، اغلب به خرد شدن سنگها کمک می کند. گرما و سرما، شکافهایی در سنگها به وجود می آورند. سپس آب هم به نوبه خود درون این شکافها نفوذ می کند، در آنجا یخ می بندد و آنها را گسترده تر کرده، از هم می شکافد. ریشه های درختان هم ممکن است باعث شکستن سنگها شود. در برخی موارد، تخم گیاهان درون شکاف سنگها افتاده، در آنجا سبز می شود و ریشه می دواند. این هم باز به شکافتن سنگها کمک می کند. باد هم ا پرتاب کردن شنها بر پیکر سنگها، به گونه دیگر در خرد کردن آنها سهیم است. پس نخستین گام برای درست شدن خاک، متلاشی شدن سنگهاست. ولی برای آنکه خاک واقعی پدید آید، باید گیاخاک هم دربگیرد. گیاخاک موادی است که از اندام گیاهان و حیوانات مرده زمین، به وسیله کار باکتریها به خاک تبدیل می شوند. باکتری عامل پوسیدگی گیاه و حیوان است و از این رو خاک را حاصلخیز می کند. کرمهای خاکی و بسیاری از انواع حشرات به حاصلخیز کردن خاک، کمک موثری می کنند. حاصلخیزترین لایه خاک در بالای سطح زمین قرار دارد و خاک زبرین خوانده می شود. در لایه بعدی که خاک زیرین خوانده می شود، اغلب تکه های سنگ یافت می شود و زیر همه اینها بستر سنگ قرار گرفته است. فیلم خاک خاک اسم یک فیلم است. فیلمی که آقای مسعود کیمیایی، براساس قصه "آوسنه باباسبحان"، نوشته آقای محمود دولت آبادی ساخته است. این فیلم در سال 1325 ساخته شده و موضوع آن درباره نظام ارباب رعیتی و زمین خواری زمین خواران در رژیم گذشته است. در این فیلم پسران باباسبحان، سعی دارند از زمینی که روی آن زحمت کشیده اند محافظت کنند، در نهایت گرچه یکی از آنها در این نزاع، جان می سپارد اما نتیجه غیر از پیروزی مباشر ستمگر است.