مجله نوجوان 231 صفحه 22

دانش دوست توصیه های پزشکی برای روزه داری سال اولی ها حکمت اصلی روزه داری گام نهادن در مسیر تقوا و پرهیز از گناهان است و فواید بهداشتی و درمانی روزه داری از ثمرات فرعی اما حیاتی آن محسوب می شود . روزه مایه استقرار و تثبیت اخلاص نزد انسان ، آرامش روان و ایمن بودن از آشفتگی و اضطراب است و آثار بهداشتی و درمانی فراوانی دارد . تحقیقات فراوانی در 30 سال اخیر درباره آثار روزه بر جسم انجام شده که ثابت کرده است روزه داری صحیح که با کاهش مصرف غذا همراه است ، ثمراتی همچون کم شدن چربی های ذخیره ، کم شدن میزان چربی خون و کلسترول و فعال شدن سیستم ایمنی بدن را به دنبال دارد . البته به شرطی که برنامه غذایی منظمی برای افطار و سحر بویژه نوجوانانی که برای بار اول روزه می گیرند ، تنظیم شود تا با توجه به اینکه آن ها را در سنین رشد قرار دارند ، دچار آسیب نشوند . سال اولی ها با توجه به اینکه در سنین رشد قرار دارند باید از چهار گروه اصلی مواد غذایی (نان و غلات ، میوه جات و سبزیجات ، گوشت و حبوبات ، تخم مرغ و لبنیات) در برنامه غذایی خود در طول ماه مبارک رمضان استفاده کنند . جوانان حتماً باید همانند زمانی که روزه دار نیستند سه وعده غذا بخورند که این وعده ها شامل سحر ، افطار و شام است که البته بهتر است غذای مصرفی در وعده سحری خصوصیات و ویژگی وعده ناهار را داشته باشد . مصرف شیر گرم و فرنی یا شیر برنج در هنگام افطار مناسب است ، همچنین ، استفاده از مواد غذایی آبکی همچون سوپ ، آش و حلیم به هنگام سحر و افطار سبب حفظ تعادل آب و املاح فرد روزه دار می شود . استفاده از سبزیجات و میوه جات در زمان افطار و در فاصله زمانی بین افطار تا سحر به دلیل اینکه منبع خوبی از مواد فیبری هستند برای دستگاه گوارش بسیار مفید است و مانع بروز یبوست می شود . مصرف مواد غذایی شیرین بخصوص قند های ساده در وعده سحری توصیه نمی شود ، چون مصرف این دسته از مواد غذایی با تحریک انسولین سبب ورود قند خون به داخل سلول ها و در نتیجه کاهش قند خون در ساعات بعدی روز می شود . مصرف مواد غذایی شیرین و قند های ساده همچون شیرینی و شکلات در وعده سحری سبب می شود فرد زودتر گرسنه شود که همین امر روزه گرفتن را برای سال اولی ها سخت تر می کند . برای تأمین آب مورد نیاز می توان پس از صرف افطار و تا قبل از خواب به تدریج انواع میوه ، چای کمرنگ و سایر مایعات به ویژه آب را برای جبران کم آبی بدن استفاده کرد . در هنگام افطار به جای مصرف انواع شیرینی ها همچون زولبیا و بامیه که فاقد مواد مغذی (ویتامین ها و املاح) هستند . توصیه می شود از مواد غذایی طبیعی شیرین همچون خرما ، کشمش و انواع میوه استفاده شود . سال اولی ها درهنگام سحر باید از نوشیدن بیش از اندازه چای اجتناب کنند زیرا این امر سبب افزایش ادرار و از دست رفتن نمک های معدنی بدن می شود . نوجوانان باید از مصرف تنقلات زیاد در فاصله افطار تا سحر پرهیز کنند چرا که مصرف این مواد سبب می شود تا هنگام سحر به دلیل پر بودن معده ، میل به غذا کاهش پیدا کرده و در نتیجه سبب می شود که مواد غذایی لازم برای رشد به بدن فرد نرسد . طبق مطالعات انجام شده هرم غذایی نوجوانان و به عبارتی سال اولی ها در ماه مبارک رمضان شامل مصرف گروه نان و برنج و غلات و ماکارونی و بیسکویت شش تا 11 واحد روزانه . گروه گوشت و حبوبات دو تا سه واحد روزانه . گروه شیر و فرآورده های لبنی دو تا سه واحد روزانه . گروه سبزیجات سه تا پنج واحد روزانه . گروه میوه جات دو تا چهار واحد روزانه . شکر تا حداقل ممکن و چربی اضافه شده به غذا به صورت غیر اشباع چهار تا هفت قاشق مرباخوری است . به جوانان توصیه می شود حداقل یک لیوان شیر یا معادل آن ماست را در برنامه غذایی افطار و سحر خود قرار دهند و از گوشت ، پنیر و تخم مرغ نیز استفاده کنند . نوجوانان باید هفت ساعت خواب آرام داشته باشند تا هنگام سحر بتوانند نشاط خود را حفظ کنند . دوست نوجوانان سال پنجم / شماره 19 پیاپی 231 / 31 مرداد 1388