مجله نوجوان 99 صفحه 20

نخستین کلید مصریان باستان نخستین کسانی بودند که برای گشودن قفل از کلید استفاده کردند . قفلی که داشتند « کلون » چوبی بود که در شکاف در جای می گرفت ، میله های چوبی متحرکی به نام « شیطانک » بالای شکاف نصب شده بود . هنگامی که کلون می لغزید . شیطانکها در سوراخهایی که در آن تعبیه شده بود فرو می افتاد . بنابراین کلون بر جای خود استوار می ماند تا وقتی که شیطانکها را به کمک کلیدی از درون سوراخها بردارند . نخستین کلیدها هرگز شباهتی به آنچه ما کلیدش می خوانیم نداشت ، بلکه مانند یک مسواک غول پیکر بود که به جای مو ، دندانه های چوبینی از آن برآمده بود . وقتی آن را داخل قفل می کردند . این دندانه ها زیر شیطانک ها قرار می گرفت و سپس با یک چرخش آنها را از درون سوراخهای کلون بیرون می راند . در نتیجه قفل باز می شد . نخستین قفل مصری مربوط به دوازده هزار سال پیش است که در ویرانه های کاخ خرساباد ، نزدیک نینوای قدیم ، یافت شده است . قفل مصری می توانست فقط در یک طرف در کار کند : یعنی طرفی که کلون در آنجا نصب شده بود اما یونانیان شیوه ای یافتند که توانستند کلید را از سوراخی بلغزانند و آن را به کلونی که در پشت کار گذاشته شده بود ، برسانند . پس : سوراخ کلید ابتکار یونانیان است . کلید یونانی یک میله ی خمیدۀ مانند داس کشاورزی بود . برخی از آن کلیدها بیش از یک متر درازا داشت و بر روی شانه حمل می شد . سپس نوبت رومیان رسید که صنعت کلید سازی خود را عرضه کنند . رومیان کلیدهای پیشرفته ای به دنیای باستان عرضه کردند . قفلهای فلزی ، آویز و کلید کوچک همه از ابتکارهای رومیان است . دندانهای کلید در طرحها و اندازه های گوناگون ساخته می شد . قفل ضامن دار را نیز ساختند . « ضامن » یعنی برآمدگیهایی که در داخل قفل که نگذارد هر کلیدی به آن بخورد . بنابراین کار دزدان بسیار دشوار شد . چون دیگر کافی نبود فقط کلیدی بسازند که طول و جای دندانه هایش درست مطابق قفل باشد بلکه می باید به لحاظ شکل نیز کاملاً با آن هماهنگی پیدا می کرد . قفل آویز ، یعنی قفل کوچکی که بتوان آن را به هر جا برد . از ابتکارهای رومیان بود که شکل یک حلقه را داشت و آن را مانند انگشتری به دست می کردند . اصول قفل رمزی را گویا چینیها کشف کردند . این گونه قفلها در قرن شانزدهم در جنوب آلمان ساخته شد .