مجله نوجوان 38 صفحه 16

سوژه طلایی موسیقی پاپ؛ موسیقی عشق و اعتراض علی شیرازی موسیقی پاپ را عده ای از نوازندگان دوره گرد مغرب زمین به وجود آوردند. کسانی که نه خود را در حد برگزاری کنسرت در سالنهای مهم می دیدند و نه اصلا کاری با آن نوع موسیقی کلاسیک و رسمی داشتند. هرچند که بعدها بیشتر قله های هنر موسیقی -به ویژه رضایت مردم- توسط همین افراد فتح شد! آنها در اجراهای خیابانی با جدی نگرفتن موسیقیهای علمی و آکادمی ، ضمن احترام گذاشتن به علم موسیقی و رعایت اصول این هنر ، بنا را بر سادگی در کار شعر ، ترانه ، تنظیم ، آهنگ ، خوانندگی و نوازندگی گذاشتند و یکباره چون سیلی خروشان همه جا را فراگرفتند. آنها به مرور با جنبشهای اجتماعی همراه شدند و یا خود بعضی از این جنبشها را به وجود آوردند. شعرها به زبانی بسیار ساده و عامیانه از هر دری سخن می گفتند : از سُر خوردن روی زمین در یک روز برفی یا علاقه به یک اسب و ماجرای رفتن به گردش علمی با بچه های مدرسه. اما اوج گرفتن موسیقی پاپ به دلیل پرداختن به دو موضوع مهم و اساسی "عشق" و "اعتراض" بود. اعتراض به وضع موجود ، به موسیقی پاپ ایرانی هم راه یافت و در رژیم گذشته دو خواننده به نامهای فرهاد مهراد (81-1322) و فریدون فروغی (80-1329) دو چهره برجسته این ژانر (گونه) موسیقایی بودند. اتفاقا هر دوی این خواننده ها در کار خود به "ری چارلز" خواننده سیاهپوست غربی ارادت داشتند و او را الگوی خود قرار دادند. عجیب این که هرسه هنرمند نامبرده در فاصله ای دو سه ساله ، در سالهای اخیر در گذشتند. (فروغی در سال 1380 ، فرهاد در سال 1381 اوری چارلز در سال 1383). ترانه های اعتراض آمیز فرهاد و فروغی در اوج سالهای اختناق رژیم شاهنشاهی دست به دست می گشت و ورد زبان مردم بود. بسیاری از این ترانه ها حتی مشکل پخش داشتند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به درستی شنیده شدند و به طور وسیع به خانه های مردم راه یافتند. مثلا در ترانه خاطره انگیز شبانه (با مطلع کوچه ها باریکن ، دکونا بسته س ... (صداهای پچ پچه نامفهوم -کنایه از فضای پلیسی و اختناق موجود - به همراه زوزه گرگ شنیده می شود و خود شعر نیز به روشنی گویای احوال و وضع موجود هست. با همه اینها این ترانه تراژیک با صدای خواندن خروس - تمثیلی از پایان شب و رسیدن صبح سپید - تمام می شود. فروغی نیز همانند فرهاد از فیلمهای موج نوی سینمای ایران خود را به مردم معرفی کرد.در این فیلمها که با همه موانع و سانسورهای موجود ، فضای تلخ و تیره و وضع ناخوشایند مردم جنوب شهر را به تصویر می کشیدند و بدین وسیله اعتراض خود را به گوش همگان می رساندند ، معمولا یکی دو ترانه اعتراض آمیز در تیتراژ ابتدایی و انتهایی یا اواسط فیلم پخش می شد. گاهی تاثیر این ترانه ها بر تماشاگر ، از کل فیلم بیشتر بود و فروش صفحه ترانه و آهنگ فیلم از فروش خود فیلم پیشی می گرفت. به هر صورت فرهاد مهراد و فریدون فروغی دهه های تاریک چهل و پنجاه را به انقلاب پیوند دادند و صدای مردم شدند. دیگر سوژه ناب موسیقی پاپ در ترانه ها "عشق" ؛ سرسلسله اسرار هستی است. متاسفانه این سوژه جاودانه که در طول تاریخ بارها مورداستفاده تاجران هنری قرار گرفته در سالهای پیش از انقلاب نیز - برخلاف سوژه اعتراض- بسیار دچار این بلا شد. اما خوشبختانه امروز فرصتهای خوبی فراهم شده تا از این عنصر جادویی در موسیقی پاپ کشورمان - که هنوز هنر جوانی است - استفاده کنیم.