یک سفر دریایی کوتاه با فیروز زنوزی جلالی
جزیره
می بینم
لنگر را بیندازید
کاوه کهن
چه شد که دریا نورد شدید؛
آیا اهل قلم بودن و مرد دریا
شدن با هم جور در می آید؟
هیچ منافاتی با هم ندارند. از همان
دوران کودکی به نوشتن علاقه خاصی
داشتم و زنگهای انشا برایم چیز
دیگری بود. شاید علاقه من به لباس
های سفید نیروی دریایی باعث شد
که در دوران جوانیام به عنوان افسر
دریایی با رسته کمیسری خدمت کنم.
سفر به ایتالیا که ازطریق دریای
مدیترانه، اقیانوس اطلس و هند به دلیل
بسته بودن کانال سوئز، چهار ماه طول
کشید، یکی از خاطره انگیزترین سفرهای من
به شمار می آید.
البته من تجربه دیگری هم از دریا دارم و
آن مربوط می شودبه فیلمی که پس از انقلاب
به طریقه 16 میلی متری ساختم ؛(( آلفا هنوز
زنده است)).
- فیلمی که سوژه اصلیاش درباره سیستمهای
جاسوسی زیر آب بود و بیشتر آن در جزایر و دریای
جنوب ایران فیلمبرداری شد.
- دریا را چگونه معنا میکنید؟
جهان دریا یک جهان بسیار شگرف است و به هیچ
زبانی نمیشود آن را توصیف کرد مگر اینکه شما24
ساعت را در آن بگذارید. موجهای حاصل از طوفان
که گاه به بزرگی یک ساختمان چند طبقه است، بسیار
خوفناک است و البته در کنار این موضوع بازی
رنگها و آرامش دریا هم هست.
من به این مسئله بارها فکر
کردهام که در ادبیات
آنگونه که شایسته
است، علی رغم
داشتن
همیشه کتاب میخواند، حتی همین حالا هم توی کیفش یک
کتاب جدید هست.
در دفتر کارش با هم گپ میزنیم. مردی 54 ساله، متولد
خرمآباد، مسافر بروجرد و بزرگ شده تهران. صحبتهایش
مثل گوش فیل، صدای موج دریا را به یاد میآورد.
فیروز زنوزی جلالی را بیشتر به عنوان یک نویسنده
فعال میشناسند، اما این بار برای موضوع دیگری به سراغش رفتهایم. برای روزهایی که او بر سینه پولادین کشتیهای
غولپیکر میایستاد و دست را سایبان چشمها کرده و
غروب سرخ خورشید را هر بار در نقطهای از این کره خاکی
نظاره میکرد.
زنوزی جلالی از کشتی و دریا برایمان میگوید، بخوانید:
این مرزهای دریایی هنوز داستان جدی دریایی نداریم
که از این دنیای شگفت سخن بگوید.
- مصارف کشتیها در دوران مختلف چه
تغییری کرده است؟
روزگاری انسان برای رفع مایحتاج خود از قایقهای
کوچک استفاده میکرد. پس از مدتی این قایقها
پر تعداد شدند و مورد استفاده چندین خانوار قرار
گرفتند و این سیر منجر به ساخت سازههایی بزرگ شد
که برای استفاده و دفاع جمع وسیعتری طراحی شده
بود. کم کم این کشتیها به تجهیزات نظامی و باربری
مجهز شدند و سیستم حرکتی آنها از پارو و بادبان به
موتور تبدیل شد. امروز همزمان با پیشرفت صنایع
مختلف، کشتی سازی هم دچار تغییر و تحولات اساسی
شده است. باید توجه داشته باشیم که سه چهارم زمین
را آب فرا گرفته است و به طور طبیعی عمدهای از نقل
و انتقالات از این طریق صورت میگیرد. امروز ناوهای
ضد اتمی و جنگهای الکترونیک را شاهد هستیم که
دانش و فنون قوی را میطلبند. شما در این عصر
نمیتوانید به عنوان یک سرباز صفر در این محیط کار
کنید. دانش و مهارت و تحصیلات تخصصی از لازمههای
ورود به سیستمهای دریانوردی است.
- از خاطرات یک افسر نیروی دریایی برایمان
بگویید.
خاطرات من فقط در همان سفر به ایتالیا به اندازه
یک رمان، جزئیاتی شنیدنی دارد. دریا خستگیهای
خودش را دارد و البته موج گرفتگی؛ حالتی که شما
را از خوردن و آشامیدن میاندازد مدام حالت تهوع
دارید. خاطرهای در اینباره به یاد دارم که مربوط به
آشپز کشتی میشود. ما او را به شوخی ((موجسنج))
میخواندیم. همانطور که میدانید یک سفر باید با در
نظر گرفتن شرایط جوی صورت بگیرد که این سنجش
ها از طریق ابزار خاصی صورت میگیرد، البته درباره
طوفان شما علائمی را دارید که از چند ساعت پیش
تر ظاهر میشوند. این آشپز ما هم که پست کلیدی
داشت، مثل یک دستگاه از ساعاتی قبل از طوفان
دریازده میشد و مثل یک بیمار در کابینش
بستری میشد تا طوفان عبور کند. البته
خاطرات شنیدنی هم هست. ما در زمانهای
مشخصی صید آزاد داشتیم که با وجود
پر بودن انبارها شکار میکردیم. تنوع
و گوناگونی ماهیها برای ما جالب بود.
گاهی دلمان میگرفت و روی پاشنه
ناو (انتهای ناو) مینشستیم و بچهها
سوت میزدند. دلفینها در
اقیانوس با شنیدن صدای
سوت به دنبال ما
حرکت میکردند
و تعدادشان
آنقدر زیاد
میشد که
شما به
یاد
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 02صفحه 18