حکم زوجه شخص مفقود الأثر و غایب

‏‏حکم زوجه شخص مفقود الأثر و غایب‏

‏‏[سؤال 10988]‏‏ ‏ ‏ 6253‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ ‏

‏‏محضر شریف رهبر جهان اسلام حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام ظله‏

‏‏یک عده از مسلمانان افغانستان که علیه دولت مارکسیستی حفیظ الله‌ امین قیام‏
‏‎

‎‏کرده بودند دستگیر شدند و تا حال که مدت سه سال و هشت ماه است که از آن‏‎ ‎‏افراد  اثری وجود ندارد و تقریباً اتفاق اقوال دولت و مردم کابل، بر این است که آن‏‎ ‎‏افراد فوراً محکوم به اعدام شدند و علامت دیگر که می تواند شاهد بر این مطلب باشد‏‎ ‎‏تمام زندانیان فعلی موجود است که آن افراد در بین آن ها نیستند و زن های این افراد‏‎ ‎‏قطع به مرگ آن ها پیدا کرده اند، ولی مدرک قطع موارد فوق است، آیا آن زن ها‏‎ ‎‏می توانند شوهر نمایند؟‏

‏‏بسمه تعالی،اگر یقین به مردن شوهر خود پیدا کرده اند بعد از گذشت عده از‏‎ ‎‏وقت یقین می توانند شوهر کنند.‏

‏‏[سؤال 10989]‏‏ ‏ ‏ 6254‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت نایب الامام امام خمینی دامت افاضاته، پس از ادای تحیت‏‎ ‎‏و عرض ارادت مصدع اوقات شریف می گردد:‏

‏‏زنی است اهل افغانستان، مدت بیست سال قبل ازدواج کرده. پس از این که دو سال‏‎ ‎‏از ازدواج گذشته، شوهر او مفقود الاثر گردیده و هر جا که احتمال داده می شده چه در‏‎ ‎‏پاکستان و چه در ایران و چه در سایر کشورهای عرب و سایر کشورهای دیگر‏‎ ‎‏تجسس و تفحص شده، خبری از ایشان نشده و زن نامبرده بدون سرپرست می باشد،‏‎ ‎‏کسی نیست که متکفل مخارج او بشود. لذا از محضر آن امام محترم تقاضای عاجلانه‏‎ ‎‏دارد نظریه خود را نسبت به ایشان اعلام فرمایید. ‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی‏‎ ‎‏خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به مردن شوهر خود پیدا نکرده نمی تواند شوهر کند،‏‎ ‎‏مگر آن که به حاکم شرع مراجعه نماید تا پس از فحص چهار سال از‏‎ ‎‏شوهر، اقدام مقتضی بشود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10990]‏‏ ‏ ‏ 6255‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 1 / 1362‏

‏‏محضر مقدس نایب الامام امام خمینی زید عزه العالی‏

‏‏پس از عرض سلام، امید است وجود شریف از جمیع بلیات محفوظ و مصون‏‎ ‎‏بوده باشد، باری با عرض معذرت متذکر می گردد:‏

‏‏زنی اهل افغانستان مدت بیست سال است که شوهرش مفقود گردیده است. در‏‎ ‎‏این مدت بیست سال، حدود سیزده سال قبل ایشان را در پاکستان دیده اند. از آن به بعد‏‎ ‎‏دیگر اثری از او مشاهده نشده، هر اندازه که ممکن بوده چه در پاکستان، چه در ایران و‏‎ ‎‏چه در عراق و کویت و چه در سایر کشورهای عربی و خود افغانستان در صدد‏‎ ‎‏جستجو برآمده اند، اما کوچک ترین خبری از او به دست نیامده نه به زنده بودن ونه‏‎ ‎‏مرده بودن او، و زن مزبور جز خدا دیگر کسی را ندارد که متحمل نفقه او گردد. از آن‏‎ ‎‏امام عزیز تقاضا می نمایم وضعیت شرعی او را روشن فرمایید که اقلاً اگر می تواند‏‎ ‎‏شوهر دیگر اختیار کند تا باقی از عمرش را با دیگری به سر برد؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به مردن شوهر پیدا نکند نمی تواند ازدواج نماید. بلی،‏‎ ‎‏می تواند به حاکم شرع مراجعه کند تا پس از فحص به مقدار چهار سال از‏‎ ‎‏وقت مراجعه اقدام مقتضی بنماید.‏

‏‏[سؤال 10991]‏‏ ‏ ‏ 6256‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏رهبر انقلاب حضرت امام خمینی مدّ ظله العالی‏

‏‏افرادی بوده در افغانستان که حکومت مارکسیستی بعضی را به مدت دو سال و‏‎ ‎‏بعضی را به مدت سه سال است که دستگیر کرده و هیچ حیات و مماتشان معلوم‏‎ ‎‏نیست، خانم هایشان همان طور بدون سرپرست باقیمانده است، بعضی ها جوان که در‏‎ ‎‏مشکلات گرفتار هستند، بعضی ها بعد از تحقیقات زیاد از زندان ها و آمار کشته شدگان‏
‏‎

‎‏یقین در شهادت شوهرشان پیدا کرده اند. تکلیفشان چیست آیا می توانند شوهر کنند یا‏‎ ‎‏خیر؟ در صورتی که مربوط به اجازه مجتهد باشد دست رسی ندارد به اجازه کسانی که‏‎ ‎‏از طرف مرجع در امور حسبیه مأذون است، آیا می تواند بعد از چهار سال شوهر کند یا‏‎ ‎‏خیر؟ جواب را واضح عنایت بفرمایید؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور تا یقین به مردن شوهر حاصل نشده است‏‎ ‎‏نمی توانند شوهر نمایند.‏

‏‏[سؤال 10992]‏‏ ‏ ‏ 6257‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 2 / 1362‏

‏‏از طرف رژیم بعث عراق در حالی که سه ماهه حامله بودم به ایران رانده شدم. البته‏‎ ‎‏بدون این که شوهرم با من به ایران بیاید چون او عراقی الاصل بود.‏

‏‏بعد از شش ماه فرزندی از من به نام الهام متولد شد و حدوداً در 5 سالگی الهام،‏‎ ‎‏شوهرم برای اولین بار به ایران آمد تا با هم به عراق برگردیم. اما متأسفانه به علت‏‎ ‎‏کم کاری های دولت شاه موفق نشدیم و شوهرم بعد از 40 روز به عراق بازگشت،‏‎ ‎‏دوباره بعد از حدود یک سال یعنی در 6 سالگی دخترم دوباره شوهرم به ایران آمد و‏‎ ‎‏این بار نیز موفق به بازگشت به عراق نشدیم و بعد از یک ماه شوهرم به عراق رفت.‏

‏‏از آن به بعد چندبار برایش نامه نوشتم ولی از او جوابی نیامد، تا این که در دولت‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی و حدود یک ماه قبل از جنگ تحمیلی نامه ای از شوهرم به وزارت‏‎ ‎‏امور خارجه ایران آمد که من حاضرم با همسرم به عراق برگردیم و وزارت امور‏‎ ‎‏خارجه ما را به تهران خواست و گفت که گذرنامه شما آماده است هروقت شوهرتان‏‎ ‎‏آمد بیایید و با هم به عراق برگردید. من هم منتظر بودم تا از شوهرم خبری شود ولی‏‎ ‎‏متأسفانه دیگر هیچ خبری از او نشد نه خودش آمد و نه نامه ای برایم فرستاد، فقط دوتا‏‎ ‎‏از خواهرهایش بعد از یک ماه از جنگ بر اثر رانده شدن شوهرهایشان به ایران آمده و‏‎ ‎‏خبر سلامتی شوهرم را دادند حالا از محضر مقدس آن امام بزرگوار تقاضا می کنم که‏
‏‎

‎‏تکلیف مرا روشن کنند آیا من می توانم از شوهرم طلاق گرفته و دوباره ازدواج کنم یا‏‎ ‎‏خیر؟ لطفاً وظیفه شرعی مرا روشن کنید. ضمناً فرزندم الهام الآن 11 ساله است.‏

‏‏بسمه تعالی، نمی توانید و اختیار طلاق در دست شوهر است و تا یقین به‏‎ ‎‏مردن شوهر یا طلاق پیدا نکرده اید باید صبر کنید.‏

‏‏[سؤال 10993]‏‏ ‏ ‏ 6258‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 / 6 / 1361‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏در افغانستان زنی است ده سال است که شوهرش مفقودالاثر است و الآن بر سر‏‎ ‎‏زبان ها شایعه است که می گویند: با توطئه همین زن شوهرش به قتل رسیده و به طوری‏‎ ‎‏شایع است که تقریباً به مرحلۀ قطع نزدیک است، اما خود زن از ترس مجازات شرعی‏‎ ‎‏اقرار نمی کند. آیا آن زن می تواند شوهر کند؟ به آنچه حکم الله‌ است، حکم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، تا به وجه شرعی فوت شوهر ثابت نشده و خودش هم یقین‏‎ ‎‏ندارد، باید صبر کند.‏

‏‏[سؤال 10994]‏‏ ‏ ‏ 6259‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با درود به رهبر کبیر اسلام، امام خمینی و شهدای اسلام، از محضر امام امت،‏‎ ‎‏موضوع ذیل استفتا می شود:‏

‏‏از اول کودتای ننگین ماه اردیبهشت سال 1357 شمسی که توسط مارکسیست ها‏‎ ‎‏انجام شد، تعداد هزاران نفر از شخصیت ها و افراد عادی ـ کارگر و بازاری و... ـ توسط‏‎ ‎‏رژیم از خانه و بازار به میدان های جنگ برده شدند که هیچ گونه اطلاع موثق و غیر‏‎ ‎‏موثقی از زنده بودن این ها نبوده و نیست. با توجه به اعلان رژیم کارمل مبنی بر‏‎ ‎‏کشته شدن همۀ آن ها به دست امین جلاّد و با توجه به مراجعۀ اقارب این ها به زندان ها‏‎ ‎‏و زمزمه هایی که از رژیم به گوش می رسد که همه را زیر خاک کرده اند، اکنون اقارب و‏
‏‎

‎‏زن های این ها از زنده بودن ایشان مأیوسند و فقط زنده بودن این ها را تنها یک شانس‏‎ ‎‏می دانند، و اکنون زن های آن ها بی سرپرست هستند. لطفاً در این موضوع که آیا‏‎ ‎‏می توانند شوهر دیگر کنند یا این که به حاکم شرع رجوع کنند، تکلیف این ها را روشن‏‎ ‎‏فرمایید؛ زیرا صدها زن جوان، نگران سرنوشت خویشند.‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به مردن شوهر خود پیدا نکرده اند، نمی توانند شوهر‏‎ ‎‏کنند.‏

‏‏[سؤال 10995]‏‏ ‏ ‏ 6260‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 9 / 1362‏

‏‏محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی، روحی له الفداء‏

‏‏به عرض عالی می رساند: چه می فرمایید در مورد همسر مفقودالاثری که سپاه‏‎ ‎‏پاسداران شهادت او را تأیید می کند، ولی از پدر و مادر مفقودالاثر تعهد می گیرد که اگر‏‎ ‎‏بعداً این مفقودالاثر، زنده پیدا شد، به ما مربوط نیست. آیا این همسر شهید می تواند‏‎ ‎‏شوهر کند یا نه؟ ادام الله‌ ظلکم العالی علی رؤوس المسلمین‏

‏‏بسمه تعالی، تا شهادت ایشان ثابت نشود، نمی تواند شوهر کند.‏

‏‏[سؤال 10996]‏‏ ‏ ‏ 6261‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏پس از عرض سلام و تحیت به پیشگاه مقدس حضرت عالی، لطفاً به سؤالات ذیل‏‎ ‎‏پاسخ فرمایید.‏

‏‏1. شخصی که در جبهه مفقودالاثر شده، تکلیف همسر وی چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به فوت شوهر خود پیدا نکرده، نمی تواند شوهر کند.‏

‏‏2. در زمان طاغوت دختری با فشار پدر و مادرش راضی شده با مردی ازدواج کند و پس از مدتی با‏‎ ‎‏زور، از آن مرد طلاق گرفته و به عقد مرد دیگری درآمده. الآن از این مرد دوم، دو بچه دارد. آیا طلاق‏‎ ‎‏اجباری زن در زمان طاغوت اشکال دارد یانه؟ ضمناً موقع عقد دوم، زن مطلب را برای شوهرش نگفته.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، طلاق اجباری بر شوهر صحیح نیست و در این صورت، عقد بر شوهر دوم باطل‏‎ ‎‏است و بر او حرام ابدی شده است.‏

‏‏3. شخصی منزلی را در بیست سال قبل به ده هزار تومان خریده و سپس چند سال قبل، از درآمد وسط‏‎ ‎‏سال، طبقۀ دوم را ساخته. ضمناً از درآمد وسط سال، یک قطعه زمین به قیمت ارزان خریده؛ آن گاه‏‎ ‎‏زمین گران شده و آن زمین را فروخته و زمین دیگری خریده؛ آن گاه آن زمین را به قیمت بیشتری‏‎ ‎‏فروخته و زمین دیگری خریده جهت ساختمان منزل؛ چون منزل قبلی کوچک بوده. ضمناً منزل قبلی‏‎ ‎‏را به چهارصد هزار تومان فروخته و در زمین جدید، ساختمان نموده و مقداری هم مقروض هست و‏‎ ‎‏کاسبی وی ـ که یک کاسب جزء می باشد ـ خیلی کساد می باشد. تکلیف خمس وی چه می شود؟ ‏

‏‏ضمناً از پانزده سال قبل، حساب سال داشته و از پول زمین فروخته شده، ماشینی خریده و پس از مدتی‏‎ ‎‏فروخته و خرج منزل جدید نموده. آیا ماشین ایشان خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید خمس بدهید و برای حساب، به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب‏‎ ‎‏مراجعه نمایید.‏

‏‏[سؤال 10997]‏‏ ‏ ‏ 6262‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس نایب الامام، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، امام‏‎ ‎‏خمینی، ارواحنا فداه و مدّ ظله العالی‏

‏‏زن مسلمان با مرد ظاهرْ مسلمان (چون باطن هرکسی را خدا می داند) ازدواج‏‎ ‎‏می کند و آن مرد با آن زن. طرح سازش و صفا و صمیمیت و یک رنگی برقرار می کند و‏‎ ‎‏بعد با توافق یکدیگر، خانۀ آن زن را به فروش می رساند و پول خانه را با خود می برد و‏‎ ‎‏برنمی گردد. بنابراین، وضع زن از این قرار است: که نه شوهر دارد و نه زندگی دارد، و‏‎ ‎‏آثاری از مرده و زندۀ آن مرد هم دردست نیست. آیا در اسلام، راه و چاره ای برای این‏‎ ‎‏زن هست که خود را از قید این چنین ازدواجی یله و رها سازد و به فکر بیچارگی خود‏‎ ‎‏باشد یا تا آخر عمر باید بسوزد و بسازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به مردن شوهر پیدا نکرده، ازدواج باقی است و‏‎ ‎‏می تواند به حاکم شرع مراجعه نماید تا تکلیف او را معین نماید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10998]‏‏ ‏ ‏ 6263‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏هنگامی که رژیم الحادی مارکسیستی در افغانستان روی کار آمد، عده زیادی از‏‎ ‎‏مردم را دستگیر کردند و بردند و مدت ها است که از حیات و ممات آن ها خبری‏‎ ‎‏نیست. در این صورت تکلیف زنان آن ها در موضوع شوهر کردن چه خواهد شد؟‏‎ ‎‏اکنون شما به عنوان مجتهد جامع الشرایط در این کشور برای حل معضل شوهر کردن‏‎ ‎‏آن ها چه طریقی را ارائه می فرمایید؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا فوت شوهر به طریق شرعی ثابت نشده باید صبر کنند. ‏

‏‏[سؤال 10999]‏‏ ‏ ‏ 6264‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 5 / 1361‏

‏‏به مقام آیت الله‌ العظمی امام خمینی‏

‏‏در افغانستان یک نفر یازده سال است مفقودالاثر است الآن شایعه بر سر زبان ها‏‎ ‎‏است می گویند با توطئۀ چند نفر به قتل رسیده اما این نفرها از ترس مجازات شرع از‏‎ ‎‏ترس حکومت اقرار نمی کنند اما نقل هایی به قتل ایشان است آیا زن او شوهر می تواند‏‎ ‎‏بکند؟ آنچه حکم الله‌ است حکم فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، تا بوجه شرعی فوت شوهر ثابت نشده و خودش هم یقین‏‎ ‎‏ندارد باید صبر کند.‏

‏‏[سؤال 11000]‏‏ ‏ ‏ 6265‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 7 / 1361‏

‏‏حضرت امام خمینی‏

‏‏شوهرم مدت دو سال بیشتر است خودش به اختیار خود رفته در خدمت حکومت‏‎ ‎‏کمونیست در کابل قرار گرفته. به حد متواتر خبر به من رسیده است که شوهرت در‏‎ ‎‏کابل در خدمت حکومت همکار با شوروی و خلق های منطقه شده است. من به خاطر‏
‏‎

‎‏عدم سرپرست دو سال است یا کمتر از دو سال که با پدرم آمدم به پناه جمهوری اسلام‏‎ ‎‏ایران. آیا تکلیف من بی سرپرست چیست؟ اولاد هم ندارم از مدت ازدواجم یک سال‏‎ ‎‏نگذشته بود که شوهرم رفته است از نظر اسلام امیدوارم که تکلیفم روشن شود که آیا‏‎ ‎‏من شوهر می توانم یا خیر؟ حکم ارتداد در شوهرم ثابت است یا خیر؟ به امید پیروزی‏‎ ‎‏اسلام بر سرتاسر جهان.‏

‏‏بسمه تعالی، تا شوهر شما محکوم به حیات است و ارتداد او شرعاً ثابت‏‎ ‎‏نشده حق ازدواج با دیگری ندارید.‏

‏‏[سؤال 11001]‏‏ ‏ ‏ 6266‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله‏

‏‏به عرض عالی می رساند: مدت پنج سال قبل، شوهرِ خانمی مسافرت رفته و تا‏‎ ‎‏کنون به وطن و منزل خود بازگشت نکرده؛ با تحقیقات و پی جویی هایی که شده است،‏‎ ‎‏حتی بستگان زوج نامبرده هم هرچه سراغ گرفته و بررسی کرده اند، نتیجه ای از‏‎ ‎‏پیدایش و یا حیات او به دست نیاورده اند؛ تا این که پس از یأس از پیدا کردن زوج،‏‎ ‎‏شخصی با رضایت زوجۀ نامبرده، وی را مطلّقه نموده اند و نوشته اند که پس از عدّۀ‏‎ ‎‏وفات، زوجه مرقومه می توانند با هر مردی که مایل باشند ازدواج کنند. مستدعی است‏‎ ‎‏حکم الله‌ را در ذیل همین ورقه مرقوم فرمایید.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، زنی که شوهر او غایب شده، اگر نفقۀ او داده می شود باید صبر‏‎ ‎‏کند و طلاق او صحیح نیست و اگر نفقۀ او داده نمی شود، می تواند به حاکم‏‎ ‎‏شرع مراجعه کند و بعد از فحص تا چهار سال از زمان رجوع و پیدا نشدن‏‎ ‎‏شوهر، حاکم شرع یا مأمور از طرف او زن را طلاق دهد؛ و طلاق قبل از‏‎ ‎‏چهار سال باطل است، هر چند از پیدا شدن شوهر مأیوس شوند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11002]‏‏ ‏ ‏ 6267‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 4 / 1982‏

‏‏محضر مبارک مرجع عالی قدر جهان اسلام، رهبر انقلاب اسلامی، حضرت امام‏‎ ‎‏خمینی، دام ظله العالی، سلام علیکم، پس از تحیات فراوان، از درگاه خداوند متعال‏‎ ‎‏صحت و سلامتی وجود مبارک را مسئلت داریم. عرض می شود:‏

‏‏دخترم حدود ده سال پیش در کشور بنگلادش با یک جوان ازدواج کرده است.‏‎ ‎‏به طوری که جناب عالی خبر دارید، آن زمان اوضاع بنگلادش خیلی ناجور بود، و‏‎ ‎‏بیشتر مسلمانان عازم هجرت بودند. ‏

‏‏سه چهار ماه از ازدواج گذشته بود که داماد بنده از بنگلادش هجرت نمود، و به ما‏‎ ‎‏هیچ خبری نداد. بلکه به طور مخفی از بنگلادش فرار کرد و تا حال معلوم نیست که‏‎ ‎‏ایشان از بنگلادش به طرف هند سفر کرده یا به طرف پاکستان یا به کشورهای دیگر و‏‎ ‎‏فعلاً زنده است یا از دنیا رفته است؟‏

‏‏دخترم در این مدت پیش من زندگانی کرده است. حالا که ده سال گذشته و هیچ‏‎ ‎‏امیدی از بازگشت آن جوان نداریم، حکم جناب عالی در این باب چیست؟ دخترم‏‎ ‎‏همین طور زحمت انتظار بکشد یا جناب عالی می توانید به دادش برسید و دخترم را از‏‎ ‎‏این اذیت رها بنمایید؟ امیدوارم که از جواب محروم نمانم. ‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به مردن شوهر خود پیدا نکرده، باید صبر کند. و‏‎ ‎‏می تواند به محکمه شرعیه مراجعه نماید تا با امهال تا چهار سال از حین‏‎ ‎‏مراجعه و فحص از شوهر در این مدت حاکم شرع اقدام نماید. ‏

‏‏[سؤال 11003]‏‏ ‏ ‏ 6268‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام و دعای فراوان‏

‏‏خواهری هستم که اینک پس از گذشت دو سال و پنج ماه از شما راهنمایی‏‎ ‎‏می خواهم. در اول جنگ، شوهرم به جبهه های نبرد حق علیه باطل رفت. قبل از آن هم‏
‏‎

‎‏در حدود ده ماه نیز در کردستان بود. من نیز به همراه پسرم، حدود سه ماه به دنبال او به‏‎ ‎‏کردستان رفتیم. بعد از شروع جنگ تحمیلی نیز به جبهه شتافت. و تا کنون هیچ خبری‏‎ ‎‏از او نیست. دستش را دیده اند که تیر خورده و هرچه دوستان او تلاش کرده اند که او را‏‎ ‎‏برگردانند؛ ثمری نداشته. می گفتند چشم های او را خون گرفته بوده و دیگر هیچ. اکنون‏‎ ‎‏که سومین سال را پشت سر می گذرانم و پس از جست وجوهای زیاد، حتی از طریق‏‎ ‎‏هلال احمر برگۀ جست وجو به هلال احمر ژنو فرستادیم، ولی هیچ اثری از او نبوده و‏‎ ‎‏این دلالت می کند بر این که او شهید شده، ولی می گویند تا جنگ تمام نشود، تکلیف‏‎ ‎‏شما روشن نمی شود. شاید جنگ تا چند سال دیگر هم ادامه داشته باشد. باید یادآور‏‎ ‎‏شوم که بیش از این، برای خود جایز نمی دانم که بلاتکلیف بمانم. خواهش می کنم مرا‏‎ ‎‏در این امر که دنیا و آخرت من به آن بسته است، راهنمایی کنید. ‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به شهادت شوهر خود پیدا نکرده اید باید صبر کنید.‏

‏‏[سؤال 11004]‏‏ ‏ ‏ 6269‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏ارواحنا له الفداء‏

‏‏در رژیم طاغوت زنی مدت ده سال شوهرش مفقود الاثر بود. این زن به دادگاه‏‎ ‎‏مراجعه نموده و از طرف دادگاه حکم طلاق وی صادر شده و به حکم دادگاه طلاق‏‎ ‎‏داده می شود. بعداً با مردی شوهر کرده و از این مرد چند فرزند دارد. حال پس از ده‏‎ ‎‏سال که در حبالۀ نکاح این مرد بوده، شوهر اولش پیدا شده و آمده است. سؤال دادگاه‏‎ ‎‏فقط یک سؤال است: آیا طلاقی که در آن زمان داده شده و دادگاه آن زمان چنین‏‎ ‎‏حکمی صادر کرده صحیح است؟‏

‏‏بسمه تعالی، طلاق اگر زیر نظر حاکم شرع به ترتیبی که در طلاق زوجۀ‏‎ ‎‏غایب مقرر است، انجام نگرفته باطل است و زوجیت سابق به قوت خود‏‎ ‎‏باقی است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11005]‏‏ ‏ ‏ 6270‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 12 / 1361‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله، با عرض ارادت و تحیت، از‏‎ ‎‏باب لطف به سؤالات ذیل که مورد ابتلاء است جواب مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. در زوجۀ مفقودٌ عنها زوجها، اگر علم پیدا شد به این که فحص بی فایده است، آیا‏‎ ‎‏مضی اربع سنه لازم است و موضوعیت دارد یا خیر؟‏

‏‏2. آیا مضی اربع سنه شرط است بعد از رفع امر به حاکم باشد یا مطلقاً، ولو قبل از‏‎ ‎‏رجوع کافی است. که همین معنا مقتضی صحیح‏‏ۀ‏‏ حلبی می باشد: عن ابی عبدالله‌ علیه السلام‏‎ ‎‏عن المفقود، قال علیه السلام: المفقود إذا مضی له أربع سنین بعث الوالی ولیّه أن ینفق علیها، إلی‏‎ ‎‏قوله علیه السلام: أمره بأن یطلّقها وکان ذلک علیها طلاقاً واجباً.‏

‏‏بسمه تعالی، 1 و 2، حکم همان است که در تحریر الوسیله ذکر شده است.‏

‏‏[سؤال 11006]‏

‏‏3. آیا عسر و حرج در مقام، باعث جواز طلاق برای حاکم می شود؟ مخصوصاً اگر‏‎ ‎‏غیبت به وسیلۀ رفتن و فرار کردن خود زوج باشد و یا موردی که منفقی نیست که نفقۀ‏‎ ‎‏او را بدهد، یا مربوط به غیر مقام از موارد حضور زوج است، که بر فرض جواز، بشود‏‎ ‎‏قبل از چهار سال هم طلاق داد. و این مطلب مختار مرحوم سید است در مسأله سی و‏‎ ‎‏سه از مسائل عدۀ وفات، ملحقات عروه.‏

‏‏ ‏ ‏ یوسف صانعی‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که زوجه برای نداشتن شوهر در حرج است، نه از‏‎ ‎‏جهت نفقه، به طوری که در صبر کردن معرضیت فساد است؛ حاکم پس از‏‎ ‎‏یأس، قبل از مضی مدت چهار سال، می تواند طلاق دهد. بلکه اگر در مدت‏‎ ‎‏مذکور نیز در معرض فساد است و رجوع به حاکم نکرده است، جواز طلاق‏‎ ‎‏برای حاکم بعید نیست، در صورت یأس.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11007]‏‏ ‏ ‏ 6271‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر امام خمینی رهبر انقلاب‏

‏‏زن جوانی است که حدود هفت سال از ازدواجش می گذرد و شوهرش نزدیک به‏‎ ‎‏شش سال است که او را رها کرده و زن اصلاً از او خبری ندارد؛ البته عمویش که در‏‎ ‎‏شهر دیگری زندگی می کند، می گوید که تا حدود یک سال قبل با من تماس داشته و‏‎ ‎‏می گفته است تا پدرم زنم را طلاق ندهد، به خانه ام مراجعه نخواهم کرد؛ ولی از یک‏‎ ‎‏سال پیش عمویش هم از او بی خبر است. در ضمن، در تمام این شش سال غیبت‏‎ ‎‏زوج، هیچ گونه نفقه و حتی خرجی هم به زوجه نرسیده است و حال، زن حاضر شده‏‎ ‎‏با بخشیدن مهریه اش طلاقش را بگیرد. لطفاً نظر مبارک را در مورد این که می تواند‏‎ ‎‏طلاق بگیرد یا نه بیان فرمایید. در ضمن، با توجه به جوانی زوجه، احتمال افتادنش به‏‎ ‎‏گناه زیاد است.‏

‏‏بسمه تعالی، طلاق بدون اذن یا وکالت از شوهر باطل است؛ و در صورت‏‎ ‎‏غیبت شوهر، زن می تواند به محکمۀ شرعیه شکایت کند و در این صورت،‏‎ ‎‏حاکم شرع بعد از فحص تا چهار سال با مراعات شرایط، زن را طلاق دهد؛‏‎ ‎‏و در هر صورت، باید خودش را از گناه حفظ کند.‏

‏‏[سؤال 11008]‏‏ ‏ ‏ 6272‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی  ‏ ‏ 4 / 8 / 1360‏

‏‏حضور مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏در مورد تقاضای طلاق مؤمنه ای، برای این جانب، قاضی دادگاه مدنی خاص‏‎ ‎‏شهرضا با تحقیقات انجام شده، ظنّ متآخم به علم ـ علم عادی ـ حاصل شده که شوهر‏‎ ‎‏وی پانزده سال است به خارج ایران رفته و غایب مفقودالاثر است. خواهشمند است‏‎ ‎‏اجازه بفرمایید که تحت عنوان زوجۀ غایب مفقودالاثر، متقاضیه را مطلّقه سازم.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، باید از روز مراجعۀ زوجه به حاکم شرع، تا چهار سال از‏‎ ‎‏شوهر تحقیق شود، تا اگر در این مدت، از حیات و فوت شوهر خبری به‏‎ ‎‏دست نیامد، بر طبق مقررات عمل شود. ‏

‏‏[سؤال 11009]‏‏ ‏ ‏ 6273‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏شخصی برای معالجه در بیمارستان داخل شده و بعد از آن مفقود گشته و تقریباً دو‏‎ ‎‏سال و شش ماه می شود. برای پیدا کردن او در بیمارستان و جاهای مختلف‏‎ ‎‏جست وجو به عمل آمده است، ولی پیدا نشد. در این صورت حکم اموال و زوجه اش‏‎ ‎‏چیست؟ بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اموال او باید برای او حفظ شود تا زمانی که یقین به مردن او‏‎ ‎‏حاصل شود، که منتقل به ورثۀ او می شود و زوجه او باید صبر کند، یا به‏‎ ‎‏محکمۀ شرعیه مراجعه نماید، تا پس از فحص تا چهار سال از شوهر،‏‎ ‎‏اقدام مقتضی بنماید. ‏

‏‏[سؤال 11010]‏‏ ‏ ‏ 6274‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 9 / 1358‏

‏‏زعیم عالی قدر، نایب الامام، مرجع عالم اسلام، آیت الله‌ العظمی خمینی، دام ظله‏

‏‏زنی است که هشت سال قبل شوهر او از سربازی فرار کرده و می دانیم الآن هم‏‎ ‎‏زنده است، ولیکن مکان او را نمی دانیم. حدود هفت سال است که برادران زن و‏‎ ‎‏دیگران تفحص کرده اند و او را پیدا نکرده اند. آن مرد دارای یک دختر هست و این زن‏‎ ‎‏و دختر منزل ندارند و کسی هم که خرجی آنان را بدهد نیست و خود زن هم میل زیاد‏‎ ‎‏به شوهر دارد؛ چون جوان است و ممکن است مبتلا به فساد شود. آیا حکم‏‎ ‎‏می فرمایید که از نظر ضرر و حرج شدید، کسی او را طلاق دهد یا خیر؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، قبل از رجوع به حاکم شرع و صبر تا چهار سال از حین‏‎ ‎‏مراجعه و فحص از شوهر در این مدت، طلاق جایز نیست؛ و در هر حال‏‎ ‎‏باید مراعات وظایف شرعیه بشود.‏

‏‏[سؤال 11011]‏‏ ‏ ‏ 6275‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم امام، دام ظله العالی‏

‏‏زنی هستم دارای شوهر و یک بچه؛ مدت سه سال است که شوهرم بر اثر فشار‏‎ ‎‏طلبکارها مرا ترک کرده و رفته. این جانب حتی الامکان به وسیلۀ رادیو، تلویزیون،‏‎ ‎‏مطبوعات و مسافرت به شهرستان ها هرچه جست وجو کردم او را نیافتم؛ ضمناً خیلی‏‎ ‎‏جوان هستم. از نظر شرعی تکلیف من چیست؟ والسلام ‏

‏‏بسمه تعالی، تا یقین به فوت شوهر حاصل نشود، باید صبر کنید و اگر‏‎ ‎‏نمی توانید صبر کنید، به حاکم شرع مراجعه نمایید.‏

‏‏[سؤال 11012]‏‏ ‏ ‏ 6276‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی  ‏ ‏ 2 / 9 / 1361‏

‏‏سرپرست محترم دفتر امام خمینی، با اهدای سلام، خداوند، سایۀ عنایت امام امت‏‎ ‎‏را از سر تمام مسلمانان جهان کم نفرماید، با نهایت جسارت و جرأت، عرایض خود را‏‎ ‎‏به شرح زیر به عرض حضور می رساند: ‏

‏‏کنیزه 46 سال دارم و شوهرم مدت هجده سال مفقودالاثر است و از او سراغی‏‎ ‎‏ندارم و در مدت هجده سال است، من بدون تکلیف مانده ام و تا حال عصمت و عفت‏‎ ‎‏خود را حفظ نموده ام. اینک عرایض خود را به آن آستان مبارک اظهار می دارم و سؤال‏‎ ‎‏می کنم که آیا طبق شرع مقدس اسلام می توانم ازدواج شرعی نمایم یا خیر؟‏

‏‏از محضرتان تقاضا دارم که تکلیف کنیزه را روشن نمایید؛ زیرا در عرض این مدت‏‎ ‎‏متمادی، با انواع گرفتاری مواجه هستم. از شما برای خودم استمداد می طلبم.‏

‏
‏‎

‎‏توفیق و سعادت تمام مسئولین محترم و متعهد را از خداوند خواستارم؛ خدا یار و‏‎ ‎‏مددکار شما باشد. منتظر دستورات حضرت عالی هستم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به فوت شوهر ندارید، باید صبر نمایید و یا مراجعه‏‎ ‎‏به حاکم شرع نمایید تا در این باره، تکلیف شما را روشن نماید.‏

‏‏[سؤال 11013]‏‏ ‏ ‏ 6277‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏زنی هستم در افغانستان شوهرم مدت ده سال است مفقودالاثر است و در ضمن‏‎ ‎‏این ده سال، شش سال صبر کردم و بعد از شش سال می خواستم شوهر کنم، شرع به‏‎ ‎‏من اجازه نداد و مدت چهار سال است که نفر فرستادم در هر کشور برای پیداکردن‏‎ ‎‏شوهرم، و از زنده بودن شوهرم خبری نیست. الآن یقین حاصل کردم که شوهرم زنده‏‎ ‎‏نیست و اگر زنده می بود، در این مدت چهار سال، یا در ایران و یا در پاکستان و یا در‏‎ ‎‏ترکیه و سوریه دیده می شد. حالا من می خواهم شوهر کنم. آیا اجازه دارم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به فوت شوهر ندارید، باید صبر نمایید و یا آن که به‏‎ ‎‏حاکم شرع مراجعه نمایید.‏

‏‏[سؤال 11014]‏‏ ‏ ‏ 6278‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏اگر پسری حاضر نباشد زن بگیرد اما پدر برای پسر زن بیاورد و بعد پسر را راضی‏‎ ‎‏کند که عقد کند و بعد از آن که عقد جاری شد، پسر یک شب پهلوی عروس بماند و‏‎ ‎‏بعد تا مدت چهار ماه از خانه خارج شود و بدون عذری شرعی به خانه برنگردد و‏‎ ‎‏سپس یک شب دیگر بیاید و برود و در فاصلۀ چهار سال دیگر، دو و یا سه مرتبه‏‎ ‎‏سرزده و هر مرتبه، یک شب بیشتر نبوده و زن بعد از چهار سال، شوهر را در ایران پیدا‏
‏‎

‎‏کند و شوهر سه شب همراهش باشد و فرار کند و مدت چهار سال است که مردگی و‏‎ ‎‏زندگی اش معلوم نیست و در این مدت مذکور اصلاً نفقه نداده است و این زن فعلاً‏‎ ‎‏طلاق می خواهد، وظیفه چیست؟ امیدوارم مسأله را حل نمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نمی تواند یا نمی خواهد صبر کند، به حاکم شرع مراجعه‏‎ ‎‏نماید یا به دادگاه های شرعی.‏

‏‏[سؤال 11015]‏‏ ‏ ‏ 6279‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 / 7 / 1361‏

‏‏محضر مبارک امام امت، خمینی کبیر، دام ظله الأعلی ‏

‏‏سؤال آن که در سال 1358 شمسی، افراد مسلمان را عمّال دولت مارکسیستی، به‏‎ ‎‏عنوان زندانی سیاسی ربوده است و تا به حال که سه سال از این قضیه گذشته است،‏‎ ‎‏سرنوشت ایشان معلوم نیست و بعد از عفو به اصطلاح عمومی ببرک خان هم‏‎ ‎‏سرنوشت این ها معلوم نگردید. امیدواریم نظرتان را دربارۀ زوجه هایشان بیان‏‎ ‎‏فرمایید. آیا می توانند شوهر اختیار کنند یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت علم و اطمینان به موت شوهر، زن می تواند بعد از‏‎ ‎‏گذشت عدّه وفات از حین علم به موت ازدواج نماید، والاّ نمی تواند مگر با‏‎ ‎‏شرایطی که در رساله مذکور است.‏

‏‏[سؤال 11016]‏‏ ‏ ‏ 6280‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت رهبر بزرگ انقلاب، حضرت امام خمینی، مدّ ظله ‏

‏‏این جانب مدت چهار سال کامل شده است که شوهرم جهت فعالیت های چریکی‏‎ ‎‏ضدحکومت مارکسیستی کابل کار می کرد، به دست مزدوران شوروی (روسیه) زنده‏‎ ‎‏دستگیر شد و تمام زندان های کابل را جست وجو کردیم، ولی اثری نیافتیم. الآن من‏‎ ‎‏یقین دارم که شوهرم شهید شده و حیات ندارد. از پیشوای مسلمین، حضرت امام‏
‏‎

‎‏خمینی تقاضا دارم برایم اجازه فرماید که ازدواج نمایم؛ چرا که چند طفل یتیم دارم و‏‎ ‎‏نمی توانم سرپرستی نمایم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به فوت شوهر پیدا کرده، پس از انقضای عدۀ وفات‏‎ ‎‏می تواند شوهر دیگر اختیار کند.‏

‏‏[سؤال 11017]‏‏ ‏ ‏ 6281‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، متّع الله‌‏‎ ‎‏المسلمین بطول بقائه الشریف، به عرض می رساند:‏

‏‏همسرهای مفقود الاثر که هیچ گونه اطلاعی از آن ها نیست از ابتدای جنگ تا کنون،‏‎ ‎‏اجازۀ ازدواج آن ها از نظر آن امام بزرگوار را خواهان می باشیم.‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد همسران این گونه افراد، چنانچه یقین به شهادت آنان‏‎ ‎‏پیدا کردند، عدۀ وفات بگیرند و پس از آن می توانند شوهر کنند؛ و اگر یقین‏‎ ‎‏به شهادت همسران خود ندارند، ولی از ترس وقوع در فساد و نابسامانی‏‎ ‎‏زندگی و یا نداشتن نفقه نمی توانند در بلاتکلیفی به سر برند، در این صورت‏‎ ‎‏نیز مجازند شخصی را وکیل در طلاق خود کنند و پس از طلاق، احتیاطاً‏‎ ‎‏عدۀ وفات گرفته و پس از آن ازدواج نمایند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎