عیب‏ های موجب خیار فسخ و تدلیس

‏‏عیب های موجب خیار فسخ و تدلیس ‏

‏‏[سؤال 10507]‏‏ ‏ ‏ 5919‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت مستطاب حجت الاسلام والمسلمین آیت الله‌ العظمی حضرت امام خمینی‏‎ ‎‏مدّ ظله  العالی‏

‏‏پس از عرض سلام به عرض می رساند به دنبال اعلام نظریه پزشک قانونی در‏‎ ‎‏مورد زنی مبنی بر این که «مبتلا به جنون نیست، ولی درجاتی از عقب افتادگی روانی و‏‎ ‎‏نقص عقل در وی مشهود بوده» که اختیار سرپرست را جهت نامبرده ضروری‏‎ ‎‏می نماید، زیرا قادر به ادارۀ امور خود نیست، دادگاه برای مشار الیها اختیار قیم و‏‎ ‎‏سرپرست کرده است. اینک با عرض مراتب از پیشگاه مبارک حضرت آیت اللهی تمنا‏‎ ‎‏دارد امر فرموده نظر خود را اعلام دارند که اولاً آیا این مقدار از عقب افتادگی و عدم‏‎ ‎‏رشد در صورتی که ثابت شود حین عقد موجود بوده موجب حق فسخ عقد ازدواج‏‎ ‎‏برای زوج می گردد یا خیر؟ و ثانیاً در صورتی که ثابت شود اولیاء مشار الیها با علم و‏‎ ‎‏عمد اقدام به تزویج نامبرده نموده اند، و زوج از این موضوع اطلاعی نداشته، ضرر و‏‎ ‎‏زیان وارده بر زوج به عهده کیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، زوج حق فسخ ندارد و اگر تدلیسی در بین‏‎ ‎‏نبوده کسی ضامن نیست.‏

‏‏[سؤال 10508]‏‏ ‏ ‏ 5920‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محترماً؛ معروض می دارد: این جانب در تاریخ 10 / 5 / 1356 با آقایی ازدواج‏‎ ‎‏کردم. دو روز بعد از ازدواج، در تاریخ 12 / 5 / 1356 شوهرم در اثر تصادف با اتومبیل‏‎ ‎‏دچار ضربه مغزی گردید و مطابق مدارک، تا فروردین 1357 ایشان در بیمارستان و در‏
‏‎

‎‏منزل بستری بود. چون بهبود کامل پیدا نکرد ایشان را برای معالجه به یک کشور‏‎ ‎‏خارجی اعزام کردم؛ ولی با کمال تأسف در آن جا نیز معالجه نشد و ضربۀ فوق الذکر‏‎ ‎‏لاعلاج تشخیص داده شد. اکنون که متجاوز از دو سال از تصادف می گذرد، ایشان به‏‎ ‎‏هیچ وجه قادر به کار نمی باشد و حالت جنون پیدا کرده و تعادل مغزی و فکری ندارد.‏‎ ‎‏غیر از حرف های رکیک و کتک زدن من کاری انجام نمی دهد. مرکز پزشکی قانونی‏‎ ‎‏طبق نامۀ شمارۀ ‏‏ نیز تأیید کرده است که ایشان قادر به اداره‏‎ ‎‏امور خود نمی باشد. بنا به دلایل فوق الذکر و با توجه به این مسائل که جنون ایشان‏‎ ‎‏لاعلاج تشخیص داده شده است، از آن مقام مستدعی است بعد از تحقیق صحت‏‎ ‎‏عرایض فوق ترتیبی اتخاذ شود تا حاکم شرع حکم به جدایی ما بدهد. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مرد مجنون شده، زن حق دارد عقد خود را فسخ کند.‏

‏‏[سؤال 10509]‏‏ ‏ ‏ 5921‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 9 / 1361‏

‏‏مقام معظم و مرجع عالی قدر شیعیان جهان و رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران،‏‎ ‎‏حضرت امام خمینی؛ خواهشمند است جواب را ذیلاً مرقوم فرمایید که مورد حاجت‏‎ ‎‏مبرم است. ‏

‏‏اگر مردی با زنی (دوشیزه) به عنوان این که او زنی سالم است ازدواج نمود؛ بعد‏‎ ‎‏معلوم شد بر طبق گواهی پزشکی قانونی آن زن از نظر عقلی و فکری عقب مانده بوده،‏‎ ‎‏حتی قادر به اداره امور شخصی خود نیست، آیا حالت چنین زنی باعث فسخ عقد‏‎ ‎‏نکاح می باشد یا خیر؟ و اولیای دختر ملزم به پرداخت خسارات ناشی از مخارج عقد‏‎ ‎‏و عروسی می باشند یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عقب ماندگی عقلی و فکری در حد دیوانگی نباشد و در‏‎ ‎‏ضمن عقد ازدواج، سلامت از جهت ذکر شده، شرط نشده حق فسخ ثابت‏‎ ‎‏نیست. مگر آن که صحت به نحو اشتراط یا توصیف در عقد ذکر شده یا‏
‏‎

‎‏عقد مبنیّ بر آن واقع [شده] باشد به طوری که تدلیس صدق کند، و تدلیس‏‎ ‎‏سبب شده باشد که شوهر گول بخورد.‏

‏‏[سؤال 10510]‏‏ ‏ ‏ 5922‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 10 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت مستطاب، حجت الاسلام و المسلمین، جناب آقای‏‎ ‎‏پسندیده، دامت برکاته‏

‏‏شخصی جوان با دختری جوان ازدواج نموده، بدون این که ابتدا دختر را رؤیت‏‎ ‎‏نموده باشد. پس از مدتی متوجه شده است دختر به مرض پیسی مبتلا بوده؛ یعنی بدن‏‎ ‎‏و پیشانی او که مخفی نگاه می داشته لک لک سفید و به قول ما پیسی دارد.‏

‏‏با کمال احترام، از جناب عالی می خواهم جواب مسأله را در ذیل ورقه مرقوم‏‎ ‎‏بفرمایید. موفقیت حضرت عالی را از خداوند متعال خواهانم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر اصل پیسی و این که قبل از عقد وجود داشته محرز شود،‏‎ ‎‏شوهر حق فسخ عقد ازدواج را دارد.‏

‏‏[سؤال 10511]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6211‏

‏‏2. اگر پس از دو سال که از ازدواج زن و شوهر می گذرد عقیم بودن مرد اثبات گردد‏‎ ‎‏آیا زن حق فسخ عقد را دارد؟ مسألۀ مهریه چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، حق فسخ ندارد و مهریه ثابت است.‏

‏‏[سؤال 10512]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3547‏

‏‏3. شخصی سفیه که گاه گاهی هم حالت جنون پیدا می کند با زنی ازدواج کرده و‏‎ ‎‏مدتی زن در خانۀ آن مرد زندگی کرده و دو فرزند از او پیدا کرده. بعد از آن مدت 12‏‎ ‎‏سال است که آن زن از خانه مرد بیرون رفته و هیچ گونه معاشرتی با او نداشته و ندارد و‏‎ ‎‏به هیچ عنوان راضی نمی شود در خانۀ مرد بیاید و زندگی کند و مدّعی طلاق است. آیا‏‎ ‎‏اجازه می فرمایید زن را طلاق دهند؟ تکلیف مهریه زن از چه قرار است؟ در ضمن مرد‏
‏‎

‎‏مذکور قبل از ازدواج همین حالت را داشته است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زن عیب مرد را می دانسته و با این حال اقدام به ازدواج‏‎ ‎‏کرده، تا مرد به اختیار او را طلاق ندهد زوجیت باقی است و در هر حال‏‎ ‎‏مهریه خود را حق دارد.‏

‏‏[سؤال 10513]‏‏ ‏ ‏ 5923‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مقدس حجت الاسلام و المسلمین حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ ظله العالی، چه می فرمایند. در مورد مسائل ذیل: ‏

‏‏1. تشخیص جنون عارض بر احد زوجین، آیا بر عهدۀ پزشک و متخصصین است‏‎ ‎‏یا با تشخیص حاکم شرعی؟ و در صورتی که نظر طبیب متخصص مبنی بر جنون اعلام‏‎ ‎‏گردید، آیا حاکم شرعی می تواند آن را رد نماید؟‏

‏‏بسمه تعالی، در موارد اختلاف، میزان، ثبوت به طریق شرعی است.‏

‏‏[سؤال 10514]‏

‏‏2. اگر جنون زوجه پس از عقد ثابت و قیّم هم برای او تعیین گردید، آیا زوج‏‎ ‎‏می تواند همسر خود را فقط طلاق دهد و یا می تواند نکاح را فسخ کند؟ توضیحاً‏‎ ‎‏اضافه می نماید دادگاه، حکم نموده که جنون زوجه متصل به صغر بوده است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ثابت شود که جنون زوجه از پیش از عقد بوده و زوج از‏‎ ‎‏آن، هنگام عقد اطلاع نداشته، حق فسخ برای زوج ثابت است.‏

‏‏[سؤال 10515]‏‏ ‏ ‏ 5924‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 2 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ  ظله العالی ‏

‏‏در صورتی که زوج مدعی عدم بکارت زوجه، و زوجه مدعی بکارت باشد،‏
‏‎

‎‏تکلیف چیست؟ و آیا هر دو مدعی شمرده می شوند، با این که یکی از آن دو مدعی و‏‎ ‎‏دیگری منکر است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، قول زوجه مقدم است، مگر آن که خلاف آن، به وجه شرعی‏‎ ‎‏ثابت شود. ‏

‏‏[سؤال 10516]‏‏ ‏ ‏ 5925‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر زنی ادّعا کند که شوهر او عنّین است، و این ادّعا ثابت شود، به شوهر جهت‏‎ ‎‏«مقاربت» چه مقدار فرصت می دهند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بعد از ثبوت عنن اگر زن به حاکم شرع مراجعه کرد تا یک‏‎ ‎‏سال ـ از زمان رجوع به حاکم ـ به مرد مهلت داده می شود.‏

‏‏[سؤال 10517]‏‏ ‏ ‏ 5926‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. آیا دوست نداشتن یا شش سال در خانۀ شوهر نبودن موجب طلاق می شود؛ در‏‎ ‎‏صورتی که شوهر علاقۀ به همسرش دارد و حاضر است هر زمانی که همسرش به‏‎ ‎‏خانه برگردد، با اخلاق اسلامی با او زندگی کند و به هیچ وجه حاضر به طلاق‏‎ ‎‏نمی باشد.‏

‏‏2. حکمی از طرف دادگاه مدنی خاص، جهت تمکین زن از شوهرش صادر شده و‏‎ ‎‏این حکم از طرف دادگاه تجدید نظر و از طرف دیوان عالی کشور تأیید گردیده است.‏‎ ‎‏پس از این که حکم به زن ابلاغ شده زن به خانه شوهر برنگشته، آیا از نظر شرعی،‏‎ ‎‏دادگاه یا مأمور اجرا می تواند زن را وادار به آمدن به خانۀ شوهر کند.‏

‏‏3. زنی شش سال قبل، بعد از ازدواج پنج روز در خانۀ شوهر مانده است و بعد از‏‎ ‎‏پنج روز با ادعای عنین بودن شوهر، خانه او را ترک نموده است و تقاضای طلاق کرده‏‎ ‎‏است. عنین بودن شوهر ثابت نشده و سالم تشخیص داده شده است؛ لذا دادگاه حکم‏
‏‎

‎‏تمکین داده است. زن بعد از حکم ادعا کرده که شوهرش را دوست ندارد. شوهر هم‏‎ ‎‏به هیچ وجه حاضر نیست زنش را طلاق بدهد و می گوید به همسرش علاقه مند است.‏‎ ‎‏آیا دادگاه می تواند بدون رضایت شوهر، او را طلاق حرجی بدهد؟ با توجه به این که‏‎ ‎‏شوهر کوچک ترین خلاف در مورد همسرش نداشته و حاضر است بعد از این هم با‏‎ ‎‏او به خوبی و خداپسندانه زندگی کند.‏

‏‏بسمه تعالی، بر زن واجب است از شوهر اطاعت کند و تمکین نماید و‏‎ ‎‏اختیار طلاق با شوهر است؛ و اگر زن مدعی عنین بودن شوهر باشد،‏‎ ‎‏می تواند به دادگاه شرعی مراجعه کند تا اگر پس از یک سال از مراجعۀ به‏‎ ‎‏حاکم شرع ناتوانی شوهر ثابت شد، زن حق فسخ نکاح دارد.‏

‏‏[سؤال 10518]‏‏ ‏ ‏ 5927‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 11 / 1361‏

‏‏حضور محترم مرجع عالی قدر و رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏در صورتی که زوجه مدعی عنین بودن زوج خود شود، طریق اثبات آن چیست؟ و‏‎ ‎‏حکم شرعی کدام است و حاکم محکمه محل رجوع چه تکلیفی از لحاظ شرعی در‏‎ ‎‏این ترافع دارد؟ والسلام علی من اتبع الهدی. با تقدیم احترام‏

‏‏بسمه تعالی، زن می تواند به حاکم شرع مراجعه کند و حاکم شوهر را تا یک‏‎ ‎‏سال مهلت می دهد، اگر نتوانست در خلال مدت با آن زن یا با زن دیگری‏‎ ‎‏نزدیکی کند، زوجه می تواند عقد را فسخ نماید و خود را آزاد سازد.‏

‏‏[سؤال 10519]‏‏ ‏ ‏ 5928‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 7 / 1360‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی، دامت افاضاتهم‏

‏‏احتراماً؛ با تقدیم عرض سلام، و طلب طول عمر برای امام به استحضار می رساند:‏
‏‎

‎‏این جانب در حدود یک سال قبل، با پسر عمویم ازدواج نمودم. از اول زندگی‏‎ ‎‏مشترکمان، اعمالی از ایشان سر می زد که یک آدم سالم انجام نمی داد، و چون هدفم‏‎ ‎‏ادامۀ زندگی بود، صبر و حوصله نموده و توجهی نمی کردم، تا این که تدریجاً این‏‎ ‎‏اعمال شدت گرفت و کم کم جنونش آشکار شد، به طوری که یک شب بدون هیچ‏‎ ‎‏گونه سبب و علت و اختلافی، این جانب را از خانه اش بیرون کرد و من به خانه پدرم‏‎ ‎‏رفتم. دو شب بعد به خانۀ یکی از همکارانش می رود و می گوید من مهمان شما هستم‏‎ ‎‏و شب را آن جا می ماند و می خوابد و از ساعت دو بعد از نیمه شب، به بهار خواب‏‎ ‎‏حیاط آن ها رفته و با صدای بسیار بلند، شروع به هذیان گفتن و حرف های نامعقول‏‎ ‎‏زدن می کند، به طوری که اکثر همسایگان و اهالی محله بیدار می شوند و دور او جمع‏‎ ‎‏می گردند و به پدرش تلفنی اطلاع می دهند و پس از آمدن پدر و برادرانش، با زحمت‏‎ ‎‏زیاد در اول آفتاب با اتومبیل، او را به خانه پدرش می برند، و بعداً برای معالجه به تهران‏‎ ‎‏می روند و جنونش کاملاً آشکار می گردد و در سطح شهر منتشر می شود. بنده هم به‏‎ ‎‏قصد به هم زدن عقد در خانه پدرم اقامت کردم و تصمیم خود را به اطلاع وی و‏‎ ‎‏بستگانش رساندم. ضمناً مادر وی سال ها است که دیوانه می باشد. استدعا دارم با‏‎ ‎‏توجه به مراتب بالا، به سؤالات ذیل پاسخ مرحمت فرمایید:‏

‏‏1. آیا این جانب شرعاً مطلقه و آزاد هستم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مجنون است و عقد را فسخ کرده اید، از او جدا هستید و‏‎ ‎‏بعد از عدّه می توانید شوهر کنید.‏

‏‏2. طلا و جواهر و ملبوس زنانه، که در مراسم ازدواج از طرف داماد و بستگانش به من اهدا شده، با‏‎ ‎‏متارکه به این جانب تعلق می گیرد، یا باید به آن ها پس بدهم؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که عین آن موجود است، می توانند پس بگیرند.‏

‏‏[سؤال 10520]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3381‏

‏‏4. اگر کسی دختر باکره را به عقد دائم درآورد و بعد از دخول ثیّبه درآمد، حق فسخ‏
‏‎

‎‏دارد یا خیر؟ اگر حق فسخ دارد، باید تمام مَهر را بدهد یا مثل؟‏

‏‏بسمه تعالی، در موارد ثبوت خیار فسخ، حق فسخ با دخول ساقط نمی شود‏‎ ‎‏و در صورت تحقق دخول، مهر را باید بپردازد.‏

‏‏[سؤال 10521]‏‏ ‏ ‏ 5929‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 31 / 3 / 1361‏

‏‏پیشگاه مبارک امام امت، رهبر مستضعفان جهان بشریت دامت توفیقاتکم‏

‏‏در نهایت احترام به استحضار عالی می رساند این جانبه نظر به این که مدت سه ماه‏‎ ‎‏با شوهرم زندگی کرده ام، و شوهرم این جانبه را مبتلا به بیماری برص (جلدی) نموده‏‎ ‎‏است و دادگاه شهرکرد حکم فسخ نکاح را صادر کرده است، حضرت عالی در مورد‏‎ ‎‏مهریه و کسوه و نفقه و ایام عده شرعیه چه می فرمایید؟ خواهشمند است جواب را‏‎ ‎‏کتبی بنویسید تا ما آگاه شده، مسائل شرعیه را به نحو احسن انجام دهیم. قبلاً از الطاف‏‎ ‎‏و عنایات خاصی که در این مورد مبذول می فرمایید، بی نهایت تشکر می کنم. ‏

‏‏بسمه تعالی، فسخ نکاح اگر بعد از دخول واقع شده، زن حق مطالبۀ تمام‏‎ ‎‏مهر را دارد، ولی در مورد فسخ، نفقۀ ایام عدّه بر عهدۀ شوهر نیست.‏

‏‏[سؤال 10522]‏‏ ‏ ‏ 5930‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی، امام امت و راهنمای حق و حقیقت،‏‎ ‎‏مولانا و مقتدانا، آقای خمینی، دام ظله العالی علی رؤوس المسلمین ‏

‏‏با کمال احترام از مقام عالی، مسأله شرعیۀ زیر را استفتا می نماید و تقاضا دارم‏‎ ‎‏فتوای عالی مشروحاً اعلام گردد که مورد احتیاج است. این جانب دختری را‏‎ ‎‏خواستگاری نمودم و با موافقت پدر او و تعیین صداق، عقد ازدواج واقع گردید. پس‏‎ ‎‏از انجام مراسم عروسی، در اولین شب به مشکلی برخورد نمودم که دختر آلت و‏‎ ‎‏حالت زنانه در او منتفی است و از این جهت موجبی برای انجام وظایف زناشویی‏
‏‎

‎‏حاصل نشد. و بعد از آن، به طوری که گفته شده قاعده زنانه در او منتفی بوده است.‏‎ ‎‏حال با فقدان صفت خاص و آلت زنانه، که این جانب مهریه را در مقابل آن تعیین و‏‎ ‎‏تملیک او قرار داده ام، مالک مهریه می شود یا خیر؟‏

‏‏ضمناً مشارالیها به هیچ نحوی حاضر به معاینه دکتر نمی شود. به چه نحو و طریقی‏‎ ‎‏می توان موضوع را ثابت نمود؟ نظریه و فتوای عالی مورد استدعا است؟‏

‏‏متّع الله‌ المسلمین بطول بقائکم الشریف‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یکی از عیوب مجوز فسخ ـ که در رساله ذکر شده است ـ‏‎ ‎‏در زن هست، شما می توانید ازدواج را فسخ کنید و با فسخ قبل از دخول،‏‎ ‎‏مهریه ساقط می شود.‏

‏‏[سؤال 10523]‏‏ ‏ ‏ 5931‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی رهبر عالی قدر امام خمینی مدّ ظله العالی، احتراماً‏‎ ‎‏معروض می دارد و مستدعی است به مسائل ذیل جواب عنایت فرمایید که مورد‏‎ ‎‏احتیاج است.‏

‏‏1. در صورتی که پدر و برادران دختری او را شوهر دهند و از وجود عیبی از قبیل‏‎ ‎‏پیسی و سوختگی و کچلی آن دختر مطلع باشند و به شوهر نگویند اولاً مجرد کتمان‏‎ ‎‏عیب تدلیس می باشد یا خیر و ثانیاً بر فرض تدلیس، مدلس شخص دختر است یا‏‎ ‎‏بستگان او ثالثاً مدلس ضامن مهر می باشد یا خیر و رابعاً بر فرض ضمان مدلس اگر‏‎ ‎‏طلاق قبل از دخول واقع شود نصف مهر به عهده مدلس می باشد یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مجرد نگفتن عیب تدلیس نیست. ‏

‏‏2. آیا احکام فضولی در صداق و مهر زوجه جاری می باشد یا خیر، به این معنا که اگر ملک دیگری را‏‎ ‎‏صداق قرار دهند و بعداً صاحب ملک اجازه دهد صحیح است، یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، صحیح است.‏

‏‏3. در وقف و حبس فضولیت جریان دارد یا خیر؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، در وقف و حبس جاری نیست.‏

‏‏4. اصرار به مخالفت احتیاطات وجوبی بدون مراجعه به غیر مستلزم فسق است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بدون حجت اصرار به مخالفت می کند معامله عدالت با او نمی شود علی‏‎ ‎‏الاحوط.‏

‏‏5. هدایایی که بستگان شوهر به عنوان کرایه زبان به زن می دهند هبه معوّضه می باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، هبه غیر معوّضه است.‏

‏‏6. ابراء و صلح به امضای ذیل ابراءنامه و صلح نامه بدون انشا لفظی محقق می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مجرد امضا کفایت نمی کند.‏

‏‏[سؤال 10524]‏‏ ‏ ‏ 5932‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏من پسری دارم که در ضمن تحصیل تحت تعقیب ساواک قرار گرفت، اوّلین باری‏‎ ‎‏که به وسیلۀ مأمورین مورد آزار و اهانت قرار گرفت خیلی غیر منتظره بود، به‏‎ ‎‏تشخیص دکتر همان ناراحتی ها باعث بیماری او شده، مدّتی به ضعف اعصاب دچار‏‎ ‎‏بود، پس از معالجه به تحصیل خود ادامه داد و اکنون سالم است. حال که تصمیم به‏‎ ‎‏ازدواج گرفته و از من خواسته که در این مورد اقدام کنم، آیا لازم است به خانوادۀ‏‎ ‎‏دختر راجع به این بیماری او بگویم؟ البته با گفتن این موضوع امکان دارد خانوادۀ‏‎ ‎‏دختر به شکّ بیفتند و این ازدواج انجام نپذیرد آیا اگر نگویم مسئول نیستم؟‏

‏‏امیدوارم که در پرتو عنایات حق موفق و مؤید باشید؛ ان شاء الله‌، خدا نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، گفتن سابقه کسالت لازم نیست ولی تدلیس جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 10525]‏‏ ‏ ‏ 5933‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 8 / 1358‏

‏‏دفتر امام خمینی، استدعا دارد به مسائل زیر طبق فتوای امام پاسخ فرمایید:‏

‏‏1. اگر شخصی به عنوان این که شخص سالمی است دختری را از خانواده ای به‏‎ ‎‏عقد خود درآورد و بعد از عقد معلوم شود که شخص مزبور، خانواده و دختر را فریب‏
‏‎

‎‏داده و هروئینی و معتاد است، چه صورت دارد و تکلیف دختر بیچاره با این انسان‏‎ ‎‏گرگِ صفت چه می باشد؟‏

‏‏2. یک شخص معتاد به هروئین با یک دیوانه چه فرقی دارد؟ در صورتی که دیوانه‏‎ ‎‏به ناموس خود خیانت نمی کند ولی شخص معتاد حاضر است برای یک مقدار گرد‏‎ ‎‏ناموس خود را بفروشد و دختر بدبختی را به فحشا و پلشتی بکشاند. خواهشمند‏‎ ‎‏است به این موضوع هرچه زودتر جواب مرقوم فرمایند؛ زیرا پای شرافت و ناموس‏‎ ‎‏دختران معصوم در میان است. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عدم اعتیاد در ضمن عقد، شرط یا عقد مبنی بر آن واقع‏‎ ‎‏شده باشد، زن حق فسخ دارد.‏

‏‏[سؤال 10526]‏‏ ‏ ‏ 5934‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏رهبر عالی قدر مرجع کبیر جهان تشیع حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ  ظله العالی، با عرض سلام و اهدای تحیّات، از خداوند متعال مسئلت می نماید که‏‎ ‎‏وجود مقدس آن حضرت را از بلیّات مصون و سایۀ مبارک را بر سر مسلمین مستدام‏‎ ‎‏بدارد. ضمناً معروض این که جواب مسائل زیر را لطفاً مرقوم فرمایید: ‏

‏‏1. زنی و مردی با هم ازدواج نمودند. بعد از ازدواج، زن متوجه شد که شوهرش‏‎ ‎‏معتاد است. آیا زن می تواند عقد ازدواج را فسخ کند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد شرط نشده یا عقد مبنی بر آن واقع نشده،‏‎ ‎‏حق فسخ ندارد.‏

‏‏2. مردی زنش را طلاق داد و زن پس از انقضای مدت عدّۀ طلاق با مرد دیگری ازدواج کرد. پس از‏‎ ‎‏ازدواج برای زن معلوم شد که شوهر سابقش در زمان عدّۀ طلاق فوت شده است؛ تکلیف این زن‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، ازدواج صحیح است و از زمان بلوغ خبر فوت شوهر اول زن باید عدّۀ وفات‏‎ ‎‏بگیرد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10527]‏‏ ‏ ‏ 5935‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏تهران، دفتر امام خمینی ‏

‏‏ضمن سلام و دست بوسی اگر کسی به تدلیس، زنی به کسی بدهد و موقعی که‏‎ ‎‏عروسی کرد روز بعد فهمید که زوجه مرض واگیری کهنه دارد و او را برد خانه پدرش‏‎ ‎‏و دکتر گفته خوب شدنش طول می کشد و زوج با وجود عیب احتیاطاً صیغه طلاق را‏‎ ‎‏هم جاری کرد آیا زوجه حق مهر را دارد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر دخول واقع شده زوجه تمام مهر را حق دارد. ‏

‏‏[سؤال 10528]‏‏ ‏ ‏ 5936‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی، پس از ابلاغ‏‎ ‎‏سلام، سلامتی شما را از خداوند مسئلت دارم.‏

‏‏شخصی صاحب زن و فرزند، به داعی کلک و خدعه، با ارائه شناسنامۀ المثنی که‏‎ ‎‏در آن ثبت ازدواج نشده، دختر باکرۀ 17 ساله ای را خواستگاری کرده است. دختر یاد‏‎ ‎‏شده به داعی ازدواج با شرط ارتکازی تجرد مرد، پس از تحقیق لازم با مرد مذکور‏‎ ‎‏ازدواج می کند. سپس مراسم عقد، عروسی و بالاخره ازالۀ بکارت به واسطۀ عمل‏‎ ‎‏زناشویی انجام می گیرد. بعد معلوم می شود که مرد، زن و بچه دارد. با توجه به این که‏‎ ‎‏چنانچه دختر می دانست که آن مرد معیل است با وی ازدواج نمی کرد و با در نظر‏‎ ‎‏گرفتن این جریان:‏

‏‏1. آیا عدم شرط ارتکازی موجب فسخ عقد می شود؟‏

‏‏2. آیا زن می تواند با همان لحاظ، تقاضای طلاق کند؟‏

‏‏3. بر فرض عدم جواز فسخ، آیا زن می تواند تقاضای کل مهریه را دفعتاً بکند؟‏

‏‏4. آیا این عمل از ناحیه مرد، موجب تعزیر نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، زن حق فسخ ندارد و نمی تواند مرد را به طلاق اجبار کند، ولی‏
‏‎

‎‏می تواند تمام مهریۀ خود را به قراری که در عقد ذکر شده، مطالبه نماید و‏‎ ‎‏چیزی بر مرد نیست، مگر آن که تدلیس کرده باشد، که در این صورت حاکم‏‎ ‎‏شرع می تواند او را مؤاخذه کند.‏

‏‏[سؤال 10529]‏‏ ‏ ‏ 5937‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 10 / 1361‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی‏

‏‏احتراماً؛ خواهشمند است به مسأله شرعی این جانب پاسخ دهند.‏

‏‏مسأله بدین شرح است که پس از جاری شدن صیغۀ عقد، پس از یک ماه مشخص‏‎ ‎‏گردید که دختر دروغ گفته است؛ یعنی این که سن خود را با بردن شاهد به دادگاه در‏‎ ‎‏زمان جمهوری اسلامی، پنج سال تقلیل داده است؛ لکن با رجوع به مدارک تحصیلی و‏‎ ‎‏سال ورود به مدرسه مشخص گردیده سن واقعی ایشان غیر از سنی است که در‏‎ ‎‏شناسنامه قید شده است؛ و در حال حاضر سن دختر، چهار سال از پسر بزرگ تر‏‎ ‎‏می باشد و اینک پسر راضی به تشکیل خانواده نمی باشد.‏

‏‏خواهشمند است نظر خود را راجع به مهریه و هزینه هایی که پسر متحمل شده و‏‎ ‎‏دختر اینک در خانۀ پدر می باشد و تصرف نگردیده و با توجه به این که در ابتدای‏‎ ‎‏زندگی چنین دروغی گفته، به چه امیدی می توان به تقوای چنین شخصی اعتماد کرد و‏‎ ‎‏چرا باید دروغ بگوید؟! خواهشمند است تکلیف شرعی را مشخص نمایند. ‏

‏‏بسمه تعالی، با این مقدار، پسر حق فسخ پیدا نمی کند و اگر قبل از دخول او‏‎ ‎‏را طلاق دهد، مهر نصف می شود.‏

‏‏[سؤال 10530]‏‏ ‏ ‏ 5938‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام عزّه‏

‏‏محترماً معروض می دارد: اگر دختر را به پسر با چادر، سر به زیر نشان دهند، به‏
‏‎

‎‏طوری که صورت دختر دیده نشود و پسر از واسطه ها بپرسد که دختر عیب و نقصی‏‎ ‎‏نداشته باشد و واسطه ها بگویند: عیب و نقصی ندارد و خیلی هم دختر زیبایی است و‏‎ ‎‏سر به زیری دختر از خجالت است ولی بعد از عقد، پسر ببیند که چشم های دختر‏‎ ‎‏چپ و چاپیدگی در ابرو دارد؛ آیا عقد صحیح است یا نه؟ و اگر پسر عقد را پس‏‎ ‎‏بخواند، از مهریه چیزی به دختر تعلق می گیرد یا نه؟ (نا گفته نماند پسر در اول کار به‏‎ ‎‏واسطه ها می گوید: من دختر متدینه و با حجاب می خواهم و بعد معلوم بشود که دختر‏‎ ‎‏نسبت به احکام بی اعتنا بوده و از دبیرستان هم پاک سازی شده است). به فرض این که‏‎ ‎‏در موقع دیدن پسر و دختر، صیغۀ محرمیت خوانده باشند، چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، عقد ازدواج صحیح است، ولی اگر وصف کمال یا عدم نقص،‏‎ ‎‏در ضمن عقد شرط شده، یا عقد مبنی بر آن واقع شده، در صورت تخلف،‏‎ ‎‏شوهر حق فسخ دارد و در غیر این صورت، حق فسخ ثابت نیست. و در‏‎ ‎‏فسخ قبل از دخول، مهر ساقط است و بعد از دخول، تمام مهر ثابت است؛‏‎ ‎‏و در طلاق قبل از دخول، نصف مهر و بعد از دخول، تمام مهر ثابت است.‏

‏‏[سؤال 10531]‏‏ ‏ ‏ 5939‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت مستطاب، آیت الله‌ العظمی، امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏این جانب با توصیف و تعریفِ زنی، دخترم را به عقد دائمی برادر زن وی‏‎ ‎‏درآوردم، بدون این که من و یا دختر، قبلاً این جوان را دیده، و یا شناختی از حال او‏‎ ‎‏داشته باشیم. بعد از اجرای عقد به وسیلۀ یک روحانی در محل، قبل از ثبت در دفتر‏‎ ‎‏اسناد، برای من و دخترم ثابت و معلوم گردید که آن صفات کمالیه را ـ  که خواهر‏‎ ‎‏مذکوره اش، قبل از اجرای عقد، ذکر و شرح داده بود که در تهران نامبرده صاحب‏‎ ‎‏چندین مغازه است، و خودش شخصاً، مدیر مدرسه و آموزگار است، و صاحب‏‎ ‎‏حیثیت و شخصیت و شرافت و آبرو است ـ فاقد است و خودش بدون شغل می باشد.‏
‏‎

‎‏بعد از اطلاع از حالات نامبرده، دخترم حاضر به زندگی کردن با این شخص، که فاقد‏‎ ‎‏آن صفات است، نیست و در دفتر ازدواج حضور به هم نرسانید، و به امضای دفتر‏‎ ‎‏رضایت نداده و نمی دهد.آیا این جانب می توانم این عقد را فسخ نمایم یا نه؟ لطفاً‏‎ ‎‏عنایت فرموده، جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عقد مبنی بر وجود صفات کمالیه در زوج، واقع شده و بعد‏‎ ‎‏از عقد معلوم شد که زوج آن صفات کمالیه را ندارد، زوجه می تواند عقد را‏‎ ‎‏فسخ کند و خود را از قید زوجیت آزاد نماید، و نیاز به طلاق از طرف‏‎ ‎‏شوهر ندارد.‏

‏‏[سؤال 10532]‏‏ ‏ ‏ 5940‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 31 / 2 / 1362‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌، امام خمینی، مدّ ظله العالی، محترماً بعد از سلام،‏‎ ‎‏مستدعی است نظر مبارک خود را در موارد زیر بیان فرمایید:‏

‏‏شخصی زن بیوه ای را عقد دائم نموده است و پس از تصرف و چند روزی زندگی‏‎ ‎‏مشترک، زن دچار حالت بیهوشی گردیده و مدتی از طرف شوهر، به دکترهای متعددی‏‎ ‎‏مراجعه و اقدامات لازم معمول گردیده، و بهبودی حاصل نشده است و ناچاراً از اهل‏‎ ‎‏روستایی که زن در آن زندگی می نموده و همچنین از پدر شوهر اول زن تحقیق به عمل‏‎ ‎‏آمد و معلوم شد که زن قبلاً نیز دچار همین بیماری بوده و به همین علت شوهر اول، او‏‎ ‎‏را طلاق داده است.‏

‏‏اینک چون زندگی با او مشکل است و هر دقیقه ممکن است در خانه تنها مبتلا به‏‎ ‎‏بیهوشی شده و پیشامد ناگواری رخ دهد، قصد طلاق شده است؛ لذا مستدعی است‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید آیا رضایت زن در این مورد لازم است یا خیر؟ همچنین چون قبلاً خود‏‎ ‎‏زن و کسان او، بیماری نامبرده را در موقع خواستگاری به شوهر دوم نگفته اند و‏‎ ‎‏موضوع را کتمان کرده اند، آیا صداق ایشان لازم است پرداخت شود؟ و اگر لازم باشد،‏‎ ‎‏به چه نحو باید پرداخت شود؟ و خسارت وارده ـ که موضوع بیماری را مکتوم‏
‏‎

‎‏نموده اند ـ باید به چه نحوه برای شوهر جبران شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بیماری بیهوشی موجب حق فسخ نیست، و اختیار طلاق با‏‎ ‎‏شوهر است، و سکوت از ذکر بیماری مذکور، موجب ضمان خسارت یا‏‎ ‎‏صداق نمی شود.‏

‏‏[سؤال 10533]‏‏ ‏ ‏ 5941‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 1 / 1362‏

‏‏دفتر محترم حضرت امام خمینی ‏

‏‏از معظم له مسأله ای که مورد ضرورت و محتاج به پاسخ است سؤال می شود:‏

‏‏مردی دختری را ازدواج کرده است که عیوبی داشته است که قبل از عقد ازدواج‏‎ ‎‏آشکار نکرده. است چشم مرد 60% نابینا است، که توسط عینک پنهان کرده و بعد از‏‎ ‎‏عقد ازدواج دختر فهمیده است. حال دختر می تواند عقد را به هم بزند یا خیر؟ اگر‏‎ ‎‏می تواند عقد را به هم بزند، نصف مهر را می تواند بگیرد یا نمی تواند؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد سؤال نمی تواند عقد را فسخ کند.‏

‏‏[سؤال 10534]‏‏ ‏ ‏ 5942‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 9 / 1361‏

‏‏دفتر حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی، پس از عرض سلام، سلامتی وجود‏‎ ‎‏مقدس امام عظیم الشأن را از خداوند متعال مسئلت دارم.‏

‏‏از مقلدین حضرت امام هستم. خواهشمند است در مسأله زیر مرا راهنما باشید.‏

‏‏چنانچه مرد دارای عیبی غیر از عیوب مندرج در مسأله 2381 باشد، شرعاً باید در‏‎ ‎‏هنگام ازدواج و عقد به زن اعلام دارد یا خیر؟‏

‏‏با آرزوی موفقیت و سر بلندی جمهوری اسلامی ایران، به رهبری حضرت امام،‏‎ ‎‏در ظلّ توجهات حضرت ولی عصر علیه السلام‏

‏‏بسمه تعالی، اعلام لازم نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10535]‏‏ ‏ ‏ 5943‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. اگر مردی در عقد شرط کند که زن باکره باشد ولی بعد از عروسی معلوم شود که‏‎ ‎‏زن باکره نیست و زن با اعتراف کردن به گناه خود و با توبه کردن بخواهد مهریه 150‏‎ ‎‏هزار تومانی خود را به 14 سکه طلا به نیت 14 معصوم و 20 هزار تومان کم کند و بقیه‏‎ ‎‏مهر را ببخشد مرد می تواند قبول کند و با هم زندگی کنند؟ و آیا پدر و مادر حق‏‎ ‎‏فهمیدن این کار را دارند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 10536]‏

‏‏2. چون زن می خواهد که پدر و مادرش از این گناه با خبر نباشند ولی دفتر ازدواج‏‎ ‎‏هم چون سن زن 17 سال است پدر او را می خواهد، اگر می شود کاری کنید که دفتر‏‎ ‎‏ازدواج قبول کند. ‏

‏‏بسمه تعالی، در ثبت در دفتر ازدواج باید مقررات مراعات شود.‏

‏‏[سؤال 10537]‏‏ ‏ ‏ 5944‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 11 / 1358‏

‏‏به نام خداوند بخشنده و مهربان‏

‏‏حضور محترم رهبر انقلاب، حضرت آیت الله‌ امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏این جانب طلبه هستم و در قم ساکن می باشم. ازدواج کرده ام و بعد از عروسی‏‎ ‎‏متوجه شده ام زنم باکره نبوده؛ چون نشان هایی را که در عرف مردم مرسوم است، پس‏‎ ‎‏از زناشویی ندیده ام. لذا به پزشک بانوان مراجعه شد تا مراتب معلوم گردد و چون پول‏‎ ‎‏پزشک را خانوادۀ زنم داده اند و پزشک گفته است که آثارش مخفی است، آیا من‏‎ ‎‏می توانم گفتۀ پزشک را قبول کنم که زنم قبل از زناشویی باکره بوده است؟ از حضور‏‎ ‎‏محترم جناب عالی می خواهم که جوابم را بفرمایید و اگر جوابم به باکره نبودن زنم‏
‏‎

‎‏می باشد، چه مقدار از مهریه باید کم شود؟ و تفاوت مهریۀ باکره و غیر باکره چطور بر‏‎ ‎‏من معلوم شود؟ با تشکر و موفقیت در راه اهداف اسلام، خداحافظ‏

‏‏بسمه تعالی، مهریه همان است که در عقد ازدواج تعیین شده و فرقی بین‏‎ ‎‏باکره و غیر آن نیست، بلی اگر در عقد شرط بکارت شده، یا عقد مبنیّ بر‏‎ ‎‏شرط بکارت بوده و شوهر به طریق معتبر شرعی عدم بکارت را اثبات‏‎ ‎‏نماید، می تواند عقد را فسخ کند.‏

‏‏[سؤال 10538]‏‏ ‏ ‏ 5945‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب، ابراهیم زمان حضرت آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی دامت توفیقاته، سلام علیکم‏

‏‏لطفاً پاسخ سؤالات زیر را مرقوم بفرمایید:‏

‏‏1. حکم ازدواج خواهران با برادرانی که به طوری معلول شده اند که مقطوع النسل‏‎ ‎‏گردیده اند چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اختیار با طرفین است و در صورت توافق اشکال ندارد و‏‎ ‎‏اگردختر باکره است باید با اجازه پدرش باشد.‏

‏‏2. حکم جوراب پوشیدن خانم ها را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، پوشیدن ساق پاها از نامحرم به وسیله جوراب یا چادر یا لباس دیگر واجب‏‎ ‎‏است.‏

‏‏[سؤال 10539]‏‏ ‏ ‏ 5946‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 2 / 1361‏

‏‏ریاست محترم دفتر امام خمینی، ادام الله‌ عمره، سلام علیکم، درود و سلام بی پایان‏‎ ‎‏به رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی و شهیدان صدر اسلام خوشا به حال‏‎ ‎‏ما که در دورانی زندگی می کنیم که صراط مستقیم الهی نصیب ما گردیده و حکومتی بر‏
‏‎

‎‏ما مسلط است که تنها خواهان زندگی شرافتمندانه می باشد، این جانب روزی برای‏‎ ‎‏همسرم قرآن خوانده و ترجمه کردم، او شروع کرد به گریه کردن و گفت: من‏‎ ‎‏گذشته های بسیار تلخی دارم و مرتکب گناه شده ام، حال من با همسرم چگونه رفتار‏‎ ‎‏کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، توبه قبول است و لازم نیست مطلب را به کسی اظهار کنید به‏‎ ‎‏خصوص اگر مفسده داشته باشد.‏

‏‏[سؤال 10540]‏‏ ‏ ‏ 5947‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با دعا برای سلامتی امام کبیرمان و همچنین دعای خیرمان بدرقۀ راه رزمندگان‏‎ ‎‏سخت کوشمان.‏

‏‏دختری در سنّ پنج یا شش سالگی با پسری از فامیل کار منافی عفّت انجام داده که‏‎ ‎‏البته باکره می ماند، اکنون بزرگ شده و می خواهد ازدواج کند و به خاطر این مسأله از‏‎ ‎‏ازدواج عاجز است؛ (زیرا فکر می کند باید این مسأله را با مردی که می خواهد ازدواج‏‎ ‎‏کند بگوید تا زندگی با صداقتی را آغاز کند، و از طرفی نمی تواند بگوید، و به همین‏‎ ‎‏خاطر نمی تواند ازدواج کند) لطفاً وی را راهنمایی فرمایید؟‏

‏‏بسمه تعالی، لازم نیست مطلب را بازگو کند؛ بلکه لازم است خودداری‏‎ ‎‏کند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎