فصل پنجم : تبعید امام به نجف
تبعید امام به نجف
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : اباذری ، عبدالرحیم

محل نشر : تهران

زمان (شمسی) : 1390

زبان اثر : فارسی

تبعید امام به نجف

‏سیزدهم مهر همین سال (1344) آیت‌الله خمینی به همراه فرزندشان، حاج آقا مصطفی ‏‎ ‎‏از بورسای ترکیه به عراق تبعید شدند. این خبر هنگامی به ما رسید، که امام خمینی ‏‎ ‎‏وارد ‏‏کاظمین‏‏ شده و در آن‌جا مستقر شده بودند. بیست و چهارم مهرماه، ‏‏حاج آقا‏‎ ‎‏مصطفی خمینی‏‏، در نامه‌ای که برای حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی نگاشته بود، ‏‎ ‎‏گزارشی از اوضاع و چگونگیِ تبعید و انتقال آیت‌الله خمینی به نجف اشرف را توضیح ‏‎ ‎‏داده، و در عین حال از ایشان خواست، تا این مسائل را برای مراجع دیگر بازگو کنند.‏

‏آیت‌الله خمینی پس از ساکن شدن در نجف اشرف، به مناسبت ماه مبارک رمضان، ‏‎ ‎‏به ‏‏طلاب حوزه علمیه نجف‏‏ ـ چه ایرانی و چه غیر ایرانی ـ وجهی پرداخت کردند، که ‏‎ ‎‏در واقع نخستین شهریه ایشان در ‏‏حوزه نجف‏‏ بود. در ‏‏حوزه‌های علمیه ایران‏‏ پس از ‏‎ ‎‏این جریان، برنامه پرداخت شهریه از سوی ‏‏مراجع تقلید‏‏ وجود داشت. ناگفته نماند که ‏‎ ‎‏پس از تبعید حضرت امام خمینی به ترکیه و عراق، طلاب از طریق نمایندگان ایشان ‏‎ ‎‏شهریه می‌گرفتند. یعنی با وکالت‌نامه آقای خمینی به ‏‏آقای پسندیده‏‏ ـ برادر بزرگ امام ـ ‏‎ ‎‏و آقای منتظری، آنان به امور مالی طلاب رسیدگی می‌کردند. آیت‌الله منتظری با‏‎ ‎‏وجوهاتی که به دست آقای پسندیده می‌رسید، ترتیبی داد که شهریه طلاب مرتب تامین ‏‎ ‎

‏شود. هر از گاهی، حکومت دستی در پیش‌گیری از پرداخت شهریه از سوی امام داشته ‏‎ ‎‏و به طلبه‌ها آزار می‌رساندند.‏

‏در جریانِ پرداخت شهریه، شخصی که پیش از آقای پسندیده متصدی این امور بود، ‏‎ ‎‏دستگیر شد. با این حال پرداخت شهریه در قم همچنان استمرار داشت. اما در حوزه ‏‎ ‎‏علمیه نجف، پس از ورود امام خمینی پرداخت شهریه به طلبه‌ها آغاز شد.‏

‏در پی خبر انتقال امام خمینی از ترکیه به عراق، در سی‌ام آبان، گروهی از ‏‏طلاب ‏‎ ‎‏حوزه علمیه قم‏‏، نامه‌ای مبنی بر تذکر درباره مسائل خلاف اسلام و بازگشت آیت‌الله ‏‎ ‎‏خمینی به ایران، تنظیم و امضا کرده و برای ‏‏امیرعباس هویدا‏‏ ـ نخست وزیر وقت ـ ‏‎ ‎‏ارسال کردند.‏‎[1]‎‏اواخر سال، یعنی در اسفندماه 44، رژیم یک بار دیگر با اقدام خصمانه، ‏‎ ‎‏دفتر شهریه آیت‌الله خمینی را تعطیل کرد. به این ترتیب با بسته شدن دفتر شهریه، ‏‎ ‎‏پرونده سال 44 هم بسته شد. از آن پس آقای تهرانی دستگیر شد. بدین‌سان پایگاه ‏‎ ‎‏مشخصی برای دریافت شهریه پرداختی از سوی امام وجود نداشت. فقط آقای پسندیده ‏‎ ‎‏مسئول این امر بود، که باز بدون مکان مشخص، شهریه طلبه‌ها به شکل‌های گوناگون و ‏‎ ‎‏با کمک آنان توزیع می‌شد. به دنبال تعطیلی روند شهریه، رساله‌های عملیه امام و نیز ‏‎ ‎‏تصاویر ایشان از کتابفروشی‌ها و سایر مراکز جمع‌آوری شد. با این اقدام دولت، مبارزان ‏‎ ‎‏جنجالی‌ترین نوروز را در سال 45 برای رژیم رقم زدند. زیرا تراکت‌های انقلابی در حد ‏‎ ‎‏انبوه تولید گشته و در سطح کشور پخش شد.‏

  • . جهت آگاهی از متن این نامه ر.ک: امام خمینی در آینه اسناد، ج 4، ص 396؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج 3،  ص 173.