اعتدال‏ اندیشی امام خمینی

‏اعتدال اندیشی امام خمینی‏

‏‏سیدابراهیم سیدعلوی‏

‏‏ ‏‏‏نویسنده در این مقاله کوشیده است تا اعتدال اندیشیِ امام خمینی را در محورهای‏‎ ‎‏ذیل تبیین و توصیف نماید: ‏

‏‏1) انگیزه بعثت: وحی و نزول فرشته و فرود آمدن قرآن بر قلب رسول الله(ص) از‏‎ ‎‏مسایل مهمی است که از افق دید و حیطۀ دانش بشر عادی خارج است. امام خمینی در‏‎ ‎‏بررسی و تبیین مسئله وحی معتقد است که این از اموری است «که سربسته و دربسته‏‎ ‎‏باقی می ماند. آن چه که ما از بعثت می توانیم بفهمیم، برکاتی است که از این پدیده حاصل‏‎ ‎‏شده است.» هر چند به عقیدۀ امام، «دستمان از آن قلۀ حقیقت وحی کوتاه است و ما‏‎ ‎‏نمی توانیم ماهیت آن را درک کنیم.» با این همه «وظیفۀ ما آن است که به آرمان های وحی‏‎ ‎‏نزدیک شویم.» این نگرش می کوشد تا به دور از افراط و تفریط نسبت به پدیدۀ وحی‏‎ ‎‏نزدیک شود و آن را دریابد.‏

‎ ‎‏آفات معرفت دینی است. بوده اند کسانی که با تعبد به امور فقهی، کار دیگران را خطا‏‎ ‎‏خوانده و آنان را ملحد دانسته اند. جمع بین این دو و عدم خلط آن ها با هم از ویژگی های‏‎ ‎‏امام خمینی است.‏

‏‏3) عرفان منهای فقاهت: هم چنان که فقاهت بدون عرفان، بی روح می گردد. عرفان‏‎ ‎‏بدون فقه نیز پایۀ آدمی را می لرزاند. بوده اند عرفایی که کار فقیهان را قشری گری قلمداد‏‎ ‎‏نموده و عمل آن ها را بیهوده پنداشته اند، با این همه امام خمینی کوشیده است تا از منظر‏‎ ‎‏عرفان به فقه نیز بنگرد و رابطه ای بین این دو حوزه معرفت برقرار سازد.‏

‏‏4) اسلام وارونه: به دیده امام خمینی، کسانی که اسلام را به نفع دنیای خود می طلبند‏‎ ‎‏اسلام را وارونه می خواهند نه آن اسلامی که رسول الله(ص) آورده است.‏

‏‏ ‏