تعریف حدوث و قدم و اقسام آنها
مرحوم حاجی در فریدۀ سوم بحث حدوث و قدم را مطرح نموده که از مباحث مهم و عمدۀ فلسفۀ الهی و از عوارض وجود است.
در غرر نخست به تعریف حدوث و قدم و بیان اقسام آن می پردازد. در مقام اول حدوث و قدم را تعریف می نماید.
حدوث، یعنی بودن وجود شی ء بعد از عدم آن، و به عبارت دیگر: اگر شیئی بعد از آنکه موجود نبوده موجود شود، حادث است. به تعبیر سوم: تعریف شرح الاسمی حدوث عبارت ازمسبوقیت شی ء به عدم آن ویا مسبوقیت شی ء به غیر است.
و اما قدم عبارت است از اینکه: مسبوق به عدم خود یا مسبوق به غیر خود نباشد، یعنی به هر دو صورت ـ چه به عدم مسبوقیت به عدم و چه به عدم مسبوقیت به غیر ـ می توان قدم را تعریف نمود. پس قدیم یعنی آن چیزی که موجود است و همیشه موجود بوده و غیری قبل از آن نبوده است چه آن غیر علت و چه عدم باشد.
بعد از تعریف حدوث و قدم به بیان اقسام آن می پردازد.
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. ۱)صفحه 66