مصالح ملی؛ معیار سیاست خارجی و روابط برون‏مرزی دولت اسلامی

‏‏مهدی عباسی‏

‏‏ ‏

‏‏دولت ها غالباً در روابط بین المللی و سیاست خارجی خویش جز به منافع ملی خود‏‎ ‎‏نمی نگرند و از آن جا که منافع ملی تعریف و حدود مورد توافقی ندارد، مفسّر آن، در‏‎ ‎‏مقام عمل خودِ دولت ها و سیاست گذاران هستند. بنابراین، طرح این پرسش جایی است‏‎ ‎‏که دولت اسلامی در رفتار و سیاست گذاری خارجی خود تابع چه ملاکی است؟‏

‏‏این مقاله با طرح این مطلب که سیاست خارجی دولت اسلامی هم چون سیاست‏‎ ‎‏داخلی آن دارای ویژگی هایی است لذا نمی تواند دنباله رو دیگران باشد، نخست به بیان‏‎ ‎‏مفاهیمی چون دولت اسلامی، سیاست خارجی آن، مصالح ملی و تفاوت آن با منافع‏‎ ‎
‏

‎

‎

‏‏نگارنده بر آن است که با بهره گیری از سخنان علمای اسلام – به ویژه حضرت امام –‏‎ ‎‏نتیجه گیرد که سیاست خارجی دولت اسلامی تابع مصالح ملی است که فراتر از منابع‏‎ ‎‏ملی یک کشور است، چرا که مصالح ملی برگرفته از اصول و اهداف سیاست خارجی‏‎ ‎‏دولت اسلامی، و ناظر به مصالح اسلام، مسلمانان، بشر و نیازهای مادی و معنوی متقابل‏‎ ‎‏کشور اسلامی و دیگر ملل است. مؤلف مصالح را قابل تقدیر و سنجش، و مرجع این امر‏‎ ‎‏را عقل بشری، یعنی کارشناسان امور (عقلا) می داند و با تبیین نقش عقل، سیرۀ‏‎ ‎‏پیامبر(ص) و ائمه(ع) در این امر را کاملاً عقلانی و براساس مصالح قابل فهم – نه امور‏‎ ‎‏غیبی - می داند. و احکام شرع را در این گونه امور حاشیه بر احکام عقل معرفی می کند؛‏‎ ‎‏بدین معنا که اگر رفتاری را اغلب کارشناسان (عقلا) غیر عقلانی دانستند، متشرع‏‎ ‎‏موضعی جز تأیید نمی تواند داشته باشد.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏‎

‎