احیاء، اصلاح، نهضت (تأملی در اندیشه امام خمینی)

عبدالجبار الرفاعی‏

‏‏ ‏‏‏هدف این مقاله آشنایی با اصول احیاگری در اندیشه امام و شناخت نقش عالمان دین‏‎ ‎‏و حوزه های علمیه در خیزش دنیای اسلام (النهضه) است. امام خمینی تنها راه اصلاح را‏‎ ‎‏بازگشت به اسلام به میراث تمدن اسلامی، در عین توجه به پیشرفت های دنیای معاصر‏‎ ‎‏می دید. از همین رو، بر نقش عالمان و روحانیان در روند اصلاح گری بسیار تأکید می کرد‏‎ ‎‏و در عین حال، توجه بسیاری به نقش زمان و مکان در اجتهاد داشت و مجتهد واقعی را‏‎ ‎‏کسی می دانست که دنیای معاصر را به خوبی بشناسد. بدین ترتیب، امام فقه را از گوشه ‏‎ ‎‏گیری و رکود خارج ساخت و آن را به عرصه پاسخ گویی به نیازهای مختلف جامعۀ‏‎ ‎‏امروز کشاند و آن را با اخلاق پیوندی دوباره زد.‏

‏‏امام توجه خاصی به قرآن، به عنوان منبع اصلی فهم دین، نشان داد و ندای بازگشت به‏‎ ‎‏قرآن را سرداد از نظر ایشان بازگشت به قرآن نه به معنای تجلیل ظاهری از قرآن، که به‏‎ ‎‏معنای تلاش برای فهم عمیق توحید و اهداف این کتاب بزرگ است.‏

‏‏به طور کلی گفتار سیاسی امام دارای ویژگی هایی است که آن را از دیگر گفتارها تمایز‏‎ ‎‏می بخشد: ‏

‏‏1) رو در رویی با استبداد؛ ‏

‏‏3) تأکید بر حقوق شهروندان؛ ‏

‏‏4) مشارکت مردمی در قدرت، از طریق انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامی با‏‎ ‎‏مجلس خبرگان و شورای مجلس.‏

‏‏