دولت قانونی به عنوان دولت یعنی از دیدگاه امام خمینی(ره)
محمد پزشکی
مقاله به بررسی نظریه دولت به مفهوم قانون «دولت قانونی» به عنوان الگوی
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 69
حکومت دینی از دیدگاه حضرت امام می پردازد.
نویسنده دیدگاه حضرت امام از دولت دینی را دولت قانون الهی بر مردم و اجراکننده احکام اسلام می داند و به این نتیجه می رسد که معیار مقایسه بین دولت دینی با سیار دولتها عنصر قانون است.
وی در ادامه به ابعاد دولت دینی از دیدگاه حضرت امام می پردازد که دولت دینی را بر دو بخش قانون دانان و دیگران تقسیم می کند و معتقد است که شرایط قانون دانان برای اعمال قدرت سیاسی پر از شرایط عمومی علم به قانون و عدالت و کفایت می باشد و تشکیل دولت یعنی را با فقیهان (قانون دانان) می داند که حق نظارت بر رفتار حکومت را دارند ولی در قسمت دیگران که قانون دان نیستند حضرت امام معتقد است می توانند در پاره ای از امور اجتماعی ضروری بنام «امور حسبیه» دخالت کنند.
نگارنده، قانون را از دیدگاه حضرت امام، بنیادی ترین ارزش دولت که ارزش ذاتی است می داند.
وی همچنین به ضرورت دولت بر اساس قانون الهی از دیدگاه حضرت امام می پردازد و عواملی را که در ضرورت پیدایش دولت دخیل هستند را اشاره می کند.
نویسنده، ابزار دولت را قواعدی می داند که بر اساس آن تصمیمات گرفته می شود و غالباً در نظریه عمومی دولت مهم ترین این قواعد «نمایندگی» و «اکثریت» می باشند که علمای شیعه از آن بهره گرفته اند.
وی در بخش دیگر مقاله مهم ترین ساز و کار حمایتی دولت را از دیدگاه حضرت امام مردمی بودن آن و پشت گرمی دولت به حمایت عمومی می داند.
نویسنده هم چنین شکل دولت (طبقه بندی دولت) را با دو معیار: 1) چگونگی اعمال قدرت حکومتی بر جامعه دولت های اقتدارطلب و دموکراتیک. 2) میزان اعمال قدرت حکومتی بر جامعه دولت های چپ گرا و راست گرا، تقسیم می کند و ضمن توصیف هر کدام به این نتیجه می رسد که دیدگاه امام از الگوی قانونی دولت دینی، دولتی نیمه
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 70
دموکراتیک، چپ گرا است.
وی در پایان، الگوی قانونی از حکومت دینی را در قالب اصل توجیه گر، خصوصیات عمده و شرایط زمینه ساز، دیدگاه حضرت امام را از دولت دینی با نام دولت قانونی می داند.
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 71