درآمد
امام خمینی نامی ماندگار در تاریخ معاصر است. آثار وجودی دوران زندگانی نود ساله امام، به ویژه در دهه های اخیر، به گونه ای است که او را به حقیقتی زنده و پویا برای عصرها و نسل های پس از خود تبدیل کرده است. عشق و علاقۀ وافر امت اسلامی و حتی غیر مسلمانان به تجدید خاطرۀ نو به نو با آن امام راحل، حکایت از استمرار حیات پویا و تأثیر علمی درازپای ایشان دارد. نام گذاری سال 1378 به نام «امام خمینی» توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی و رئیس جمهور محبوب و همراهی و همدلی مردم در برگزاری باشکوه و شایستۀ برنامه های مختلفِ یک صدمین سال گرد تولد امام، در در همین راستا موجه و قابل تفسیر است.
بزرگداشت امام، به ویژه در سال امام ابعاد گوناگونی را می طلبد اما مهم ترین آن ها بازخوانی اندیشه های نورانی و استوار امام و معرفی آن ها به نسل جوان و طالب حقیقت است. در میان اندیشه ها و دیدگاه های امام، بازشناسی اندیشه های حکومتی ایشان اهمیتی خاص و جایگاهی ویژه دارد که خود برخاسته از دو دلیل است: اول آن که بزرگ ترین دست آورد علمی امام، بنیان نهادن جمهوری اسلامی ایران بر ویرانه های رژیم سلطنتی است که از رهیافت ایشان به تعامل دین و حکومت و نگرش ایشان به حکومت اسلامی در عصر غیبت سرچشمه گرفته است. در استمرار این راه نیز، مبانی نظری جمهوری اسلامی ایران بیش از هر چیز از نظریه پردازای ایشان در باب حکومت تأثیر پذیرفته است. روشن است که اندیشه هایی که علت محدثه و مبقیۀ انقلاب بوده، شایسته تأمل، بازشناسی و ترویج است. دوم آن که اندیشه های امام در این عرصه، در حجمی وسیع و در دوران های مختلفِ قبل از شروع مبارزات، دوران مبارزه و پس از پیروزی انقلاب و به گونه های مختلفِ کتاب، مصاحبه، سخنرانی و اعلامیه ارائه شده است. بی ترید تدوین، تبیین و ارائه به روزِ این مجموعۀ ارزشمند، کاری بایسته و شایسته است؛ به ویژه آن که نظام جمهوری اسلامی ایران برای پویایی و پایایی خود سخت بدان نیازمند است.
کنگره «امام خمینی و اندیشۀ حکومت اسلامی» برای پاسخ گویی به این نیاز پی ریزی شد و در مدت یک سال از آغاز برنامه ریزی تا زمان برگزاری، فعالیت های علمی گوناگونی را در قالب، مقالات، مصاحبه های علمی، مناظره های تلویزیونی، مأخذشناسی، تهیه متون علمی و انتشار هشت شماره نشریۀ «اندیشه حکومت» سامان بخشید. در تولید و سامان دهی این فعالیت ها، قبل از هر چیز از بذل محبت و مشارکت علمی آیات عظام، استادان و فضلای بزرگوار حوزه و
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 5
استادان و دانشجویان فرهیختۀ دانشگاه بهره بردیم.
برنامه ریزی این کنگره با اشراف و مساعدت تولیت محترم آستان مقدس امام خمینی، حضرت حجةلاسلام والمسلمین حاج سیدحسن خمینی و با حسن تدبیر مسئولان محترم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی به ویژه قائم مقام محترم مؤسسه، جناب آقای حاج حمید انصاری آغاز گردید. در ادامه نیز مساعدت های ستاد یک صدمین سال گرد میلاد امام خمینی، به ویژه مسئول محترم ستاد، حجةالاسلام والمسلمین حاج محمدعلی انصاری رفیق راه شد. بی تردید اشراف علمی حضرت آیةالله معرفت، دبیر محترم کنگره و ارشادات ایشان بر اتقان و اعتبار علمی مکتوبات کنگره افزود. از سوی دیگر اگر تلاش مجدانۀ کمیتۀ برنامه ریزی و هیئت علمی بررسی مقالات و همراهی مسئولان واحدهای علمی و اجرایی و کلیه همکاران نبود، مسلماً شاهد چنین نتیجۀ قابل قبولی نبودیم. در این جا به سهم خود از عنایات و زحمات عزیزان تشکر می کنیم و سربلندی و عزت همگان را از درگاه خدای منان می طلبیم.
آن چه در پیش رو دارید، مجموعۀ چکیدۀ مقالات کنگره است. گفتنی است که تعداد مقاله های رسیده (تا زمان نگارش درآمد) سیصد و سی ودو مقاله بوده است. بعضی از نویسندگان خود، خلاصه مقالات را ارسال کردند با این حال، بخش عمدۀ چکیده ها توسط کمیتۀ عملی کنگره تهیه شده است.
ضمن عرضه پوزش از نویسندگانی که به سبب دیر رسیدن مقاله و یا عدم تناسب موضوع، از چاپ چکیدۀ مقالۀ انان محروم ماندیم، امیدواریم چکیده های تهیه شده توسط کمیتۀ علمی رضایت نویسندگان گرامی را فراهم آورد.
در نهایت از عزیزانی که عهده دار تلخیص مقالات بوده اند قدردانی و تشکر می شود.
قائم مقام دبیر مسئول کمیتۀ علمی کنگره
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 6