بعضی از مقامات عراقی برای ملاقات امام می‌آمدند و امام هم خیلی چیزی نمی‌گفت، اما زمانی که می‌خواستند ایرانی‌ها را از عراق بیرون کنند، امام خیلی به آن‌ها تشر زد. در آن زمان آقای خویی مریض واقعی بود یا مریض سیاسی، درست یادم نیست، به هر حال ایشان برای معالجه به لندن رفت و از آنجا نامه‌ای فرستاد به این مضمون که: «ان الحکومۀ الموقرۀ» یعنی حکومت وقت با وقار است و ما از آن بدی ندیده‌ایم و مُهر ایشان هم پای نامه بود. البته خودشان هم هیچ وقت آن را انکار نکردند.
خلاصه دستگاه شش روز فرصت داده بود که ایرانی‌ها از عراق خارج شوند. عدهای رفتند، ولی کسانی را که مانده بودند، خیلی اذیت میکردند. امام تذکرهای (پاسپورت)
خاطرات سال های نجـفج. 1صفحه 105 داد که من هم میخواهم بروم. ولی آن‌ها نمیخواستند که امام برود. با ایران خیلی بد بودند ولی دلشان میخواست امام در عراق بماند. یکی از معاونین صدام به نام «رضا» که خیلی آدم خونخواری بود، به نجف آمد و میخواست با امام ملاقات کند، چون امام تذکرهاش را داده بود. مردم نجف همانقدر که از صدام میترسیدند، از این «رضا» هم میترسیدند. وقتی خبر دادند که این شخص آمده است و میخواهد با امام ملاقات کند، امام او را نپذیرفتند. همه دستپاچه شده بودند. آقا شیخ حسن جواهری، پیرمردی بود که بعدها به ایران آمد و در قم هم فوت کرده، خیلی دستپاچه شده بود و به آقا شیخ نصرالله خلخالی گفته بود که اگر امام این شخص را راه ندهد و او به بغداد برگردد؛ صدام نجف را به آتش میکشد. آقا شیخ نصرالله نزد امام آمد و این قضایا را نقل کرد. آقای نخجوانی هم که مترجم امام بود، آمد و گفت که این یکی از معاونین صدام است و اگر امام به او راه ندهند، خیلی بد میشود. اما امام زیر بار این حرفها نمیرفت. عاقبت امام به آقا شیخ نصرالله فرمودند: «تو دیگه چرا این قدر نگران هستی؟ من به او راه میدهم ولی میخواهم صولتش بشکند. فکر میکند اینجا هم بغداد است.» خلاصه امام او را پذیرفتند و البته خیلی هم به او تشر زدند و گفتند: کاری که شما با ایرانی‌ها کردید، با یهودیها نکردید. شما که میگویید ضد یهود هستید، وقتی میخواستید آن‌ها را بیرون کنید دو ماه به آن‌ها فرصت دادید. بعد که مهلتشان تمام شد باز هم به آن‌ها وقت دادید تا وسایل زندگیشان را بفروشند و پولهایشان را جمع کنند، ولی به ایرانی‌ها، حتی کسانی که دو سه نسل پشت در پشت اینجا سکونت داشتهاند و بعضی اصلاً فارسی یاد ندارند، فقط شش روز مهلت دادهاید. خلاصه امام خیلی تند با او حرف زدند و در آخر هم او را از خانهشان بیرون کردند.
یک بار هم استاندار کربلا به ملاقات امام آمد. البته امام به عربی مکالمهای خوب مسلط نبودند. معمولاً کسی برای ترجمه صحبتهای امام میرفت. وقتی استاندار آمده بود، امام باز در مورد اخراج ایرانی‌ها و اذیت و آزاری که متحمل میشدند، صحبت کردند و گفتند که شما وقتی اینجا میآیید، قول میدهید که دیگر آزار رساندن به ایرانی‌ها را تمام کنید ولی هنوز بیرون نرفتهاید که باز خبر اذیت و آزارها به گوش
خاطرات سال های نجـفج. 1صفحه 106 میرسد. امام خیلی اوقاتشان تلخ بود و حالا یادم نیست که خودشان طلب کرده بودند که استاندار به دیدارشان بیاید یا اینکه او خودش آمده بود و در مورد شطالعرب با امام صحبت میکرد. خلاصه امام خیلی تند برخورد کرد. وقتی آقای نخجوانی که از نزدیکان آقای خویی بود، خواست ترجمه کند، ترسید و خواست مطلب را طوری بیان کند که خیلی بد نباشد،خلاصه امام خیلی تند برخورد کرد. امام وقتی حرفهای او را شنیدند، گفتند که چرا بد ترجمه میکنی؟ نخجوانی هم بیچاره ترسید و از اتاق بیرون رفت و یکی از طلبهها برای ترجمه آمد و با همان کلمات امام گفت که بهتر است در مورد شطالعرب و شطالفارس و اروند کنار و اروندرود صحبت نکند. بحث ما با شما بر سر اذیت و آزاری است که به مردم ما میرسد و ما همان طور که با شاه مخالف هستیم، با شما و کارهایتان هم مخالفیم. شما هم مثل شاه به مردم ظلم میکنید.
آقا شیخ نصرالله میگفت که استاندار کربلا گفته است: وقتی ما نزد امام میرویم، ایشان هتک حرمت میکند، نه جلوی پای ما بلند میشود و نه حتی «مساکمالله» یا «صَبَّحکُمالله» میگوید. اما نزد آقایان دیگر که میرویم تا بیرون در به استقبال میآیند، وقتی هم که میخواهیم برویم تا سر کوچه ما را مشایعت میکنند. هدایای بزرگ و کوچک برای ما میفرستند. اما ایشان چیزی که به ما نمیدهد هیچ، این طور هم با ما رفتار میکند.
امام وقتی این صحبتها راشنیدند، گفتند: برای چه باید به آن‌ها احترام بگذارم. حتی معلوم نیست که اینها مسلمان باشند. من هیچ ترسی از اینها ندارم و کاری هم به دستشان ندارم که بخواهم تقیه کنم. همیشه امام با آقای خلخالی بر سر این مسأله درگیر بودند. چون آقای خلخالی میگفت که وقتی اینها میآیند، بهشان احترام بگذارید و از آن‌ها احوالپرسی کنید. دیگران حتی برای صدام سلام میرساندند. ولی امام این طور کارها اصلاً در مرامش نبود. خلاصه اینها همه از بغداد آمده بودند پیش امام در نجف و حرفشان این بود که نجف باید تصفیه شود و میگفتند که خیلی از طلبهها در «امن» ما یعنی ساواک همکاری میکنند و ما هم به آن‌ها پول میدهیم، اگر هم ما نباشیم مثلاً اسرائیل به آن‌ها پول میدهد. شاید بیشتر از ما هم بدهد و آن‌ها هم
خاطرات سال های نجـفج. 1صفحه 107 به او کمک میکنند و این صحبتها را عنوان میکردند و می‌خواستند، اسامی و تعداد و خصوصیات طلبهها را از امام بگیرند. لکن امام میگفت که من در این حوزه تنها نیستم باید آقای خویی هم بیاید بعد در این مورد تصمیم بگیریم. بعضیها میگفتند که آقای خویی نیاید، مسائل حل نمیشود. لذا آن‌ها به دیدن آقای خویی رفتند و از او درخواست کردند که به نجف برگردد. آقای خویی برگشت اما به کوفه رفت. امام هم برای دیدن ایشان که از لندن آمده بود و هم برای اینکه در مورد قضایا با او حرف بزند، به کوفه رفت.
مرحوم آقا سید عبدالله شیرازی هم پیش آقای خویی بود و جریانات را تعریف میکرد که بعثیها به مدرسه ایشان رفته و طلبهها را زده و مدرسه را خراب کرده بودند. بعد که حرف آقا سید عبدالله تمام میشود، امام شروع به صحبت میکند و قضیه را عنوان میکند که اینها با من صحبت کردند ولی من جواب دادهام که من در نجف تنها نیستم و باید آقای خویی هم بیاید. حالا شما نظرتان در مورد این قضیه چیست؟ اما آقای خویی اصلاً به مطلبی که امام در مورد آن صحبت کرده بودند، نمیپردازد و بنا میکند به تعریف از وضع لندن. وقتی این حرفها را میزند، امام بلند میشود و از منزل ایشان بیرون میآید. آقای خلخالی هم همراه امام بودند. وقتی در ماشین مینشینند، امام به آقای خلخالی میگوید: گویا این آقا متوجه نیست که بعث چه کار میخواهد بکند. من این قضیه را مطرح میکنم ولی او از وضع بیمارستانهای لندن تعریف میکند. من از دوران جوانی میدانم که وضع لندن خیلی از ایران و عراق و امثالهم بهتر است لکن این آقا مثل اینکه باورش نیست که بعث چه نظری در مورد این حوزه و روحانیت و تشیع و اصولاً در مورد دین و اسلام دارد. مثل اینکه چند نفر رفتهاند و به ایشان اطمینان دادهاند که بعث راست میگوید و ایشان هم باور کردهاند.
اصولاً آوردن امام به نجف برای منزوی کردن ایشان بود. با این وجود، امام راه خودش را دنبال کرد. از طرف بعضی آقایان در نجف هم مخالفت و تبلیغات علیه امام انجام میشد ولی آقای خویی اوایل خیلی در کارهای امام کمک میکرد و نظر مثبت داشت اما وقتی آقای حکیم فوت کرد، ایشان کاملاً تغییر عقیده داد و رویهاش را عوض
خاطرات سال های نجـفج. 1صفحه 108 کرد. شاید به دلیل همان قضیه مرجعیت بود و آن‌ها نمیخواستند که امام در نجف بماند.
علمای بغداد، بعد از فوت آقای حکیم، با امام تماس گرفتند، چون خیلی آقای خویی را نمیپسندیدند و گفتند که ما به چند شرط حاضریم مرجعیت را به امام ارجاع بدهیم، اول اینکه امام در مورد شاه صحبتی نکند چون مردم عراق شاه خودشان ملک فیصل را کشته بودند و میگفتند که وضع نسبت به سابق خیلی فرق کرده است و مردم در مضیقه افتاده و ناراحتند. بنابراین میگفتند که شاه نباید مورد طعن امام قرار بگیرد. ولی امام این شرط را قبول نکردند و گفتند که اینجا پایگاه تشیع است و من باید از همین جا شاه را در دنیا مفتضح کنم. شرایط دیگری هم در مورد امور مالی داشتند که آن‌ها را هم امام نپذیرفته بود. اصولاً امام در کارهای جزیی خیلی زود نرم میشد ولی کارهایی را که با اصول انقلاب و هدف امام مخالفت داشت، به هیچ وجه نمیپذیرفت. لذا بیشتر خود امام باعث شد که مرجعیت به آقای خویی برسد و آن‌ها هم ده، دوازده نفر از علمای نجف را جمع کردند تا در مورد اعلمیت آقای خویی صحبت کنند و مرجعیت را به ایشان ارجاع بدهند. از جمله مرحوم شهید صدر بود که آن زمان خیلی قدرت داشت. البته مقداری هم روی موافقت با امام داشت لکن در این قضایا مرجعیت را به آقای خویی ارجاع داد. شهید صدر بعدها به طرف امام برگشت لکن برگشتن او فایدهای نداشت و در آن زمان کار خودش را کرده بود. کسان دیگری هم بودند که در دولتهای عربی نفوذ داشتند و حرفشان پیش بود. به هر حال مرجعیت را در عراق و کشورهای عربی به آقای خویی دادند. بدین ترتیب میتوان نتیجه گرفت که علمای نجف بنا به دلائلی موافق امام نبودند، مثلاً آقای شاهرودی همیشه میگفت من خبر ندارم و به این صورت خودش را از مسائل ایران و انقلاب کنار میکشید. فرض بگیرید وقتی فدائیان اسلام را اعدام کرده بودند، کسی نزد او رفته و این خبر را داده بود. آقای شاهرودی پرسیده بود: از کجا میدانید؟ گفته بودند: رادیو اعلام کرده است. آقای شاهرودی گفته بود که در رادیو مردمان فاسق و فاجری هستند و نمیشود به خبرهایی که میدهند اعتماد کرد. گاهی این حرفها را میزد و اطرافیانش حتی
خاطرات سال های نجـفج. 1صفحه 109 آقازادههایش هم تعبیرات زشتی در مورد یاران امام داشتند. زمانی که دستهای از طلاب به رهبری شهید محمد منتظری جلوی سفارت ایران در پاریس تحصن کرده بودند و سفیر پیش آقای شاهرودی گله کرده بود، یکی از پسرهای آقای شاهرودی گفته بود که اینها جزء نجف نیستند و ما هم از آن‌ها بیزاریم و این طور تعبیرات زنندهای داشتند.
وقتی هم که امام را به ترکیه تبعید کرده بودند، آقای خلخالی با عدهای به کربلا نزد آقای حکیم رفته و از او خواسته بودند که نامه‌ای بنویسد و کاری بکند. اما آقای حکیم از آن‌ها رو برگردانده و گفته بود: اَنَا عربی،یعنی من عرب هستم و مسائل ایرانی‌ها به من مربوط نیست. اما وقتی دیده بود که حرف بدی زده است و مرجعیت عرب و عجم ندارد و مسأله مربوط به اسلام است، به آقای خلخالی میگفت که آقا میرزا باقر زنجانی حتی نمیداند در خانه خودش چه خبر است، حالا من در مورد قضایای ایران با او مشورت بکنم؟ خلاصه رفتار تمامشان به همین صورت بود. اصلاً انگار می‌خواستند هر جا سوژهای هست، دستاویزی برای امام درست بکنند. با آن که وجود امام در نجف نه تنها ضرری نداشت، بلکه تماماً منفعت بود. چون در نجف روح مادیت حاکم بود، امام کمک مادی میکرد، درس میگفت، توقعی هم نداشت و بارها گفته بود که کسی را به دین من و حتی به درس من دعوت نکنید. جایز نیست که شما دعوت به درس کنید. این جلسات مالالله است و باید به خلقالله برسد، ضرری برای نجف ندارد. چرا دستهای یا مخالفت یا اذیت میکنند؟ کسی میگفت: صحبت این نیست که درس امام ضرر دارد، اصلاً با وجود امام معارضند یعنی میخواهند امام نباشد.
خاطرات سال های نجـفج. 1صفحه 110