بحران ناشی از سرمایه ‌گذاری شرکت ‌های چند ملیتی در ایران

‏‏در سال 1353 متجاوز از 12 بانک بزرگ آمریکا، دفاتری در تهران دایر کرده و در ‏‎ ‎‏بخش خصوصی سرمایه گذاران چند ملیتی وارد کشور شدند. زمانی که شاه درآمدهای ‏‎ ‎‏نفتی را صرف خرید تجهیزات نظامی می کرد و به کشورهای اروپایی وامهای بلند مدت ‏‎ ‎‏کم بهره عطا می کرد و واردات بی رویه کالاهای مصرفی را شدت بخشیده بود ناگهان ‏‎ ‎‏کشور با تورم بی سابقه ای مواجه گردید. رشد بیکاری ناشی از هجوم زارعین به شهرها، ‏‎ ‎‏بیکاری فارغ التحصیلان پر مدعایی که از هنرستانها و دانشسراها و آموزشگاه های شبانه ‏‎ ‎‏و حرفه ای بیرون آمده بودند، در کنار گرانی اجاره مسکن و دیگر هزینه های زندگی، ‏‎ ‎‏موجب شد که از اواسط دهه 50، محدودیتهایی در امر واردات و صادرات و صدور ‏‎ ‎‏اعتبارنامه های اسنادی صورت پذیرد. این امر از سوی دیگر، موازنه های بازرگانی را بر ‏‎ ‎‏هم می زد. نارضایتی های فرهنگی و اخلاقی که در اثر برنامه های رادیو و تلویزیون زیر ‏‎ ‎‏نظر قطبی و جشن هنر شیراز و اجرای برنامه های مستهجن سکسی و هنری در خیابان ها و رواج فساد بین جوانان که در پی ایجاد و گسترش کاخ جوانان، مدارس مختلط و فیلم های سینمایی و... حاصل شده بود، در کنار اعتراضات گسترده خانواده های زندانیان ‏‎ ‎‏سیاسی و بالاخره رشد مبارزات قهرآمیز که منجر به ترور چند ژنرال ارتش و چند ‏‎ ‎‏کارشناس آمریکایی و چند سرمایه دار داخلی گردیده بود، نشانه های انفجار را در کشور ‏‎ ‎‏نمودار می ساخت. کارتر زمانی سیاست دفاع از حقوق بشر را در ایران بر شاه تحمیل ‏‎ ‎‏می کرد که اوضاع از کنترل زمامداران ایران خارج شده و تفاوت اساسی با سیاست های ‏‎ ‎
‏‎

‎‏اجرا شده دوران کندی پیدا کرده بود.‏