توبه

‏‏توبه‏

‏‏توبه، مقام نخستین در عرفان عملی است و‏‎ ‎‏در لغت به معنای دست کشیدن از گناه و‏

‏‎ ‎‏بازگشتن به طریق حق است، و به تعبیر دیگر بازگشت به پشیمانی از گناه‏
‏‎

‎‏است.‏‎[1]‎‏ به تعبیر خواجه قشیری توبه در لغت به معنی بازگشتن است و در‏‎ ‎‏شرع به معنی بازگشتن از نکوهیده ها به پسندیده هاست.‏‎[2]‎‏ اما در‏‎ ‎‏اصطلاح عرفانی و عرفان عملی یکی از مقامات اولیه سالک الی اللّه است.‏‎ ‎‏بدین معنی که انسان پس از بیداری به تعبیر عرفانی، «یقظه» ـ طالب سفر‏‎ ‎‏می شود، سفری به درون برای یافتن خود، نهایتاً یافتن محبوب و معشوق‏‎ ‎‏گمشده. حرکتی از نقص به سوی کمال از بیراهه بازمی گردد، گرد و غبار‏‎ ‎‏کدورت و جهل و سرگشتگی و انحراف را از خود می زداید تا در مسیر‏‎ ‎‏اصلی هدایت قرارگیرد. پس، توبه رجوع و بازگشت از کژی و نافرمانی‏‎ ‎‏است به سوی راستی و فرمانبرداری، بازگشت از جهل است به سوی‏‎ ‎‏علم، بازگشت از معصیت است به طاعت. پس، درمی یابیم که «توبه»‏‎ ‎‏مقامی در آغاز راه است و در اصطلاح عرفا از «بدایات» محسوب‏‎ ‎‏می شود؛ و چون سالک در ابتدای راه متوجه خطرات و آفات می شود، به‏‎ ‎‏فکر فراهم ساختن زاد و توشۀ سفر معنوی خود می افتد و به نوشته های‏‎ ‎‏علمای اخلاق که در حقیقت سفرنامۀ معنوی سالکان است رجوع می کند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎