بررسی فقهی و حقوقی حکم امام خمینی (س) در مورد ارتداد سلمان رشدی و پاسخ به شبهات آن
پدیدآورنده: امیرحسین قانونی
چکیده
سلمان رشدی با نوشتن کتاب آیات شیطانی و توهین به پیامبر گرامی اسلام موجبات ارتداد خود را فرآهم کرد، تا آنجا که اعتراض مسلمانان جهان را برانگیخت و امام خمینی (س) در تاریخ ۲۵ بهمن ۶۷ حکم اعدام وی را صادر کرد. در این نوشتار که در سه فصل تنظیم گشته، ابتدا اصطلاحات فقهی و حقوقی که برای فهم بهتر خوانندگان لازم است، توضیح داده شده سپس به صورت مختصر سلمان رشدی و کتاب آیه های شیطانی معرفی می شود. در فصل دوم، ارتداد از منظر فقهی مورد بحث دقیق قرار گرفته، سپس مصادیق عینی و جزئی که دلالت بر ارتداد سلمان رشدی دارد از کتاب آیه های شیطانی آورده شده و نحوه دلالت هر جزء از کتاب مذکور بر ارتداد او مورد بررسی قرار گرفته است. از طرفی احتمالات مختلفی که درباره صدور حکم مهدور الدم بودن وی توسط امام خمینی (س) از قبیل مصلحت اندیشی، نشان دادن اقتدار اسلام، تنگ کردن عرصه بر توهین کنندگان به پیامبر اسلام، رد شده است و تنها عامل اصلی برای صدور چنین حکمی، ارتداد وی دانسته شده است. همچنین در انتهای فصل دوم و سوم به دو شبهه حول ارتداد او جواب داده شده است. اولین شبهه، بحث تعارض آزادی بیان و مجازات ارتداد است که ما با بیان سه راهکار فقهی به این نتیجه رسیده ایم که میتوان در شرایط فعلی حداقل برای بعضی از انواع مرتدها مجازات اعدام را اجرا نکرد. دومین شبهه، بحث قاعده الزام و ارتداد سلمان رشدی است که بر مبنای این قاعده ممکن است گمان برده شود که حکم ارتداد سلمان رشدی باید مطابق با فقه اهل تسنن صادر می شد، اما ما در آنجا این گمان را ابطال کرده ایم و بیان کردیم که این قاعده همچنین دلالتی ندارد.