بیان آراء در حدوث و قدم نفس
اندیشمندان در حدوث نفس اختلاف کرده اند:
افلاطون و تابعین او نفوس را قدیم می دانند.
دستۀ عمده ای از محققین و محدثین ما قائل شده اند به اینکه: نفوس قدیم نیستند، بلکه حادثند، ولی آنها قبل از حدوث بدن، حادث بوده اند. و این قول را به گردن روایات مانند روایت «خلقت الأرواح قبل الأجساد بألفی عام» و روایت «الأرواح جنود مجنّدة» می گذارند.
قول دیگر، قول ارسطو است که می گوید: نفس حادث است و هنگام حدوث بدن حادث می شود و هر وقت صورت جنینی قابل روح، حادث شده در همان موقع و زمان، نفس حادث می شود که آن را از عالم بالا می آورند و داخل در بدن می کنند.
قول دیگر، قول خود آخوند است که بر اساس حرکت جوهریه به آن قائل است و می گوید: با استحالات در جسم، روح حاصل می شود و با ترقی طبیعی، همان بذر
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 3)صفحه 79 طبیعی رو به بالا رفته و یک موجودی می شود که اسمش «نفس» است.
پس در نفس چهار قول داریم ولیکن فعلاً ما در مقابل دو فیلسوف عظیم قرار داریم و صحبت و حکومت می کنیم.
یکی می گوید: نفس قبل از بدن بوده است.
دیگری می گوید: نفس با حدوث بدن حادث شده است.
منتها قول محدثین را که می گویند: نفس قبل از بدن حادث است، از شعب قول اول حساب می کنیم، چون قول اول این بود که نفس قبل از بدن و قدیم است، و قول محدث این است که قبل از بدن بوده ولی حادث است.
و بالجمله: حاصل وجامع بین این سه قول این است که نفس را بعد از آنکه در جای دیگر بوده، به این بدن داخل کرده اند.
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 3)صفحه 80