جواب آخوند از دلیل اهل تناسخ

‏‏جواب آخوند از دلیل اهل تناسخ‏‎[2]‎

‏‏آخوند در جواب اینها می فرماید: اولاً: قبول نداریم که ورای عالم طبیعت عالم‏
‏‎

‎‏عقل باشد، بلکه فوق عالم طبیعت عالم دیگری است و آن عالم برزخ است و نفوس‏‎ ‎‏اشقیا بعد از موت به عالم برزخ متصل می شود، علاوه بر این، مگر بعد از موت چه‏‎ ‎‏کسی قائل است که نفوس اشقیا فارغ از اشتغال خواهند بود، بلکه آنجا به واسطۀ‏‎ ‎‏اخلاق شریره و اعمال قبیحه چنان تصویرات مخوفی خواهد بود که بیش از دنیا‏‎ ‎‏مشغول خواهند بود.‏

‏‏و ثانیاً: مگر اخبارات آن اشخاصی که گفته شد به جهت این است که متصل به عالم‏‎ ‎‏عقل شده اند، کلاّ! بلکه ورای عالم طبیعت عالمی است که آنجا بعضی از ملائک بوده و‏‎ ‎‏شیاطینی هم در آنجا هستند، ای بسا متصل به شیاطین باشند؛ چنانکه شاهد براین معنی‏‎ ‎‏این است که: ‏‏«‏‏إنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إلَی أوْلِیَائِهِمْ‏‏»‏‎[3]‎‏ و چنانکه قضایای کَهَنه البته‏‎ ‎‏چنین است.‏

‏‏و ثالثاً: مگر هر خرق عادتی دلیل بر کمال است، ای بسا کسی نفس خود را به‏‎ ‎‏واسطۀ ریاضات باطله و یا مرضهای شدیده به خروش واداشته و سعۀ تجردی اش‏‎ ‎‏زیادتر گردد، و تا اندازه ای بر ماضی و مستقبل احاطه پیدا نماید.‏

‏‏چنانکه از بعضی از مرتاضین هند چنین منقول است. و صرف تصرف در عالم‏‎ ‎‏عنصریات دلیل بر کمال نمی باشد، چنانکه آن معجزاتی که انبیا آورده اند برای عوام‏‎ ‎‏و آن دسته که چیز دیگری را درک نمی کنند بوده است، والاّ برای عقلا و حکما‏‎ ‎‏معجزه نمی تواند دلیل بر نبوت باشد؛ مار درست کردن چه ربطی به نبوت و‏‎ ‎‏شؤون نبوت دارد؟! به سخن درآوردن سوسمار چه سازشی با نبوت دارد؟!‏‎ ‎‏قوّت نفس ممکن است به جایی برسد که حقیقةً در عنصریات تصرف کند و عنصری‏‎ ‎‏را به عنصر دیگر تبدیل و قلب کند، ولی صرف این معنی نمی تواند دلیل بر نبوت‏‎ ‎‏باشد. بلی انبیا از باب اینکه آن مردک اتقان و احکام قوانین را و آنچه شأن نبوت است‏‎ ‎‏درک نمی کند و یک سوسماری را در آستین گرفته و آورده که اگر این تکلم کند ایمان‏‎ ‎‏می آورد، پیامبر هم می دید حالا که با این اصلاح خواهد شد آن را به تکلم در‏
‏‎

‎‏می آورد.‏‎[4]‎‏ ولی پیش عقلا دلیل بر نبوت همان اتقان احکام و قوانین قرآن می باشد، و‏‎ ‎‏سایر انبیا هم همین طور، منتها انجیل و تورات حقیقی از بین رفته است، انسان از‏‎ ‎‏قوانین اینها ملاحظه می کند که چه جامع و منظم و نجات دهنده اند، می فهمد غیر انبیا‏‎ ‎‏در حد اعتدال کار نکرده اند، همه دعوت به دنیا دارند، ولی نبی دعوت به آخرت و‏‎ ‎‏دعوت به اصلاح امر دنیا دارد، هر حکمی را آدم ملاحظه می کند چه دقتها در آن به کار‏‎ ‎‏رفته و چه مصالحی در آن ملاحظه شده است قسمت احکام عبادتی و معاملاتی و‏‎ ‎‏اخلاقی یا هر صنفی به نحوی است که آدم می فهمد اگر بنا باشد نبوتی در کار باشد این‏‎ ‎‏پیغمبر است، اگر واجب الوجود ثابت شد و نبوت، اصلِ لازم شد این باید پیغمبر باشد.‏

‏‎

‎