زلزله

‏‏ ‏

‏‏زلزله‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏زلزلۀ زمین غالباً به خاطر حبس بخارها ـ اعم از اینکه بخار آب یا دخان و یا‏‎ ‎‏از هر دو مختلط باشد ـ واقع می شود. اگر بخارها غلیظ بوده به نحوی که‏‎ ‎‏نتوانند از منافذ و مجاری زمین خارج شوند و یا زمین صاف و محکم بوده و مسامات‏‎ ‎‏و منافذ نداشته باشد و بخارها برای خروج از زمین جمع شوند زلزله به‏‎ ‎‏وقوع می پیوندد.‏

‏‏به ندرت نیز ممکن است علت وقوع زلزله سقوط سنگ بزرگی یا ریزش قسمتی‏‎ ‎‏از خاک کوه از بالای دره های عمیقی که در باطن و زیر کوههاست باشد که به دنبال آن‏‎ ‎‏هوایی که از راه منافذ به داخل زمین نفوذ پیدا کرده است موج برداشته و زلزله محقق‏‎ ‎‏می شود.‏

‏‏چشمه از تکثیف بخارهای لطیف حاصل می شود، بخارها در گوشه ای از زمین‏‎ ‎‏اجتماع نموده و اجزاء آن به یکدیگر متصل می شوند و در صورتی که سردی به آنها‏‎ ‎‏برسد به قطرات تبدیل شده و قطرات به یکدیگر متصل گشته و با پیدا شدن منفذ،‏‎ ‎‏چشمه جاری می گردد و اگر مقدار آنها زیاد باشد به گونه ای که زمین گنجایش آنها را‏‎ ‎‏نداشته باشد باعث انشقاق ارض و انفجار عیون می شود.‏

‏‏اصل بئر و قنات نیز بخارهای برودت پیدا کرده می باشد و چون قدرت شکافتن‏‎ ‎‏زمین را ندارند در صورتی که زمین را بشکافیم به آنها دست پیدا خواهیم کرد.‏

‏
‏‎

‎‏آب چاه و قنات به واسطۀ بارش باران و برف و تگرگ افزایش پیدا‏‎ ‎‏می نماید و ابوالبرکات‏‎[1]‎‏ تنها آب باران و برف را علت چشمه ها و قناتها‏‎ ‎‏و چاهها می داند.‏‎[2]‎

‏‎

‎