فرق بین تصوف و عرفان
فائدة اصطلاحیه: صوفیه و عرفا، و تصوف و عرفان که کثیراً ما زبانزد ماست، بسا فرق بین موارد استعمال آنها رعایت نمی شود، با اینکه تفاوت هست؛ چون عرفان به علمی گفته می شود که به مراتب احدیت و واحدیت و تجلیات به گونه ای که ذوق عرفانی مقتضی آن است، پرداخته و از اینکه عالم و نظام سلسلۀ موجودات، جمال جمیل مطلق و ذات باری است بحث می نماید و هر کسی که این علم را بداند به او عارف گویند.
کسی که این علم را عملی نموده، و آن را از مرتبۀ عقل به مرتبۀ قلب آورده و در قلب داخل نموده است، به او صوفی گویند، مانند علم اخلاق، و اخلاق عملی که ممکن است کسی علم اخلاق را کاملاً بداند و مفاسد و مصالح اخلاقی را تشریح نماید، ولی خودش تمام اخلاق فاسده را دارا باشد به خلاف کسی که اخلاق علمی را در خود عملی کرده باشد.
لذا اهل این فن به محیی الدین عربی محقق گویند و محقق گفتن آنها به او، مثل محقق گفتن ما به صاحب شرایع نیست که معنایش این باشد که مطالب علمی فقهی
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 156 را تحقیق نموده است، بلکه مراد آنها از اطلاق محقق بر محیی الدین، این است که او شرایط خلوات و تجلیات و آن رشته سخنانی را که دارند از مقام عقلانی به مرتبۀ قلب تنزل داده و در نفس خود به حقیقت رسانده است.
قائلین به انفصال و اتصال در علم خداوند به گروههایی تقسیم شده اند:
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 157