نظریۀ ذی مقراطیس
ذی مقراطیس اصل و مبدأ عالم را جسم صغیر کروی دانسته و گفته است: اصل عالم، اجرام صغار سختی است که در خلأ غیر متناهی پراکنده بوده و دارای حرکت دائمی می باشند و عدد آنها نیز غیر متناهی است، سپس عدۀ زیادی از آنها که به یک سو در حرکت بوده با عدد زیاد دیگری که از طرف مخالف در حرکت بوده اند به هم نزدیک شده و از باب تصادف و اتفاق، ذرات با هم تلاقی نموده و مجتمع شده اند و به دنبال آن اجرام کوچک زیادی به این مجموع متصادم افزوده شده و در نتیجه یک کره را تشکیل داده اند واگر انتظامات کره ها به گونه ای باشد که صلاحیت بقا داشته باشند مجموعۀ کرات باقی مانده و یک منظومه را تشکیل می دهند و در غیر این صورت بعد از مدتی منحل شده و اجزاء به حالت پراکندگی و منفصل از یکدیگر در جوّ لایتناهی خواهند بود.
تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 539