القول فی الخیار
مسألة : فی بیع الخیار
الأمر التاسع : فی جواز اشتراط الخیار للمشتری بردّ المثمن
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279-1368

محل نشر : تهران

زمان (شمسی) : 1388

زبان اثر : عربی

الأمر التاسع : فی جواز اشتراط الخیار للمشتری بردّ المثمن

‏ ‏

‏کما یجوز للبائع اشتراط ا لخیار بردّ ا لثمن ، کذا یجوز للمشتری اشتراط‏‎ ‎‏ا لخیار بردّ ا لمثمن ، وا لکلام فیـه هو ا لکلام فی ا لمسأ لـة ا لسابقـة فی ا لإطلاق ،‏‎ ‎‏واشتراط ردّ ا لبعض .‏

‏ولا إشکال هنا فی انصراف ا لإطلاق إ لیٰ ردّ نفس ا لعین ، ویجوز ا لتصریح‏‎ ‎‏بردّ ا لبدل ولو مع وجود ا لعین ؛ لأنّ اشتراط ثبوت ا لخیار بردّ ا لبدل ، لا مانع منـه ،‏‎ ‎‏وإنّما ا لإشکال ا لعقلی فی اشتراط کون ا لفسخ ، موجباً لرجوع بدل ا لعین‏‎ ‎‏ا لموجودة .‏

‏فلو ردّ ا لبدل ، وفسخ ا لعقد ، یکون مقتضاه رجوع ا لعوضین ـ أی ا لعین‏‎ ‎‏وا لثمن ـ إ لی محلّهما ، ویردّ ا لبدل إ لیٰ صاحبـه إن لم یملکـه .‏

‏ولو شرط ا لخیار بردّ ا لبدل ، وأراد حصول ا لتبادل بذلک ا لشرط ـ بعد ا لفسخ‏‎ ‎‏ورجوع ا لعین إ لیـه ـ بینها وبین ا لبدل ، فهو باطل ثبوتاً وإثباتاً ؛ لعدم إمکان کون‏‎ ‎‏شرط ا لخیار ، منحلاًّ إ لیٰ شرط ا لتبادل بعد ثبوتـه وا لفسخ وتملّک ا لعین ؛ لعدم‏‎ ‎‏إمکان ا لجمع بین ا لمترتّبین برتب عدیدة فی إنشاء واحد .‏

‏ومع ا لغضّ عنـه ، لایعقل تأثیر ا لشرط بعد حلّ ا لعقد وحلّـه بتبعـه ، وقد مرّ‏‎ ‎‏ا لکلام فیـه‏‎[2]‎‏ ، فراجع .‏

‏ومنـه یظهر ا لکلام فی اشتراط ردّ ا لتا لف با لمثل فی ا لقیمی وبا لعکس ،‏‎ ‎‏فتدبّر جیّداً .‏

‎ ‎

  • )) تقدّم فی ا لصفحـة 341 .